فارسنامه (تعريب)
فارسنامه، اثر ابن بلخی، کتابی است که جزء تاریخ و جغرافیاى محلى عمومى منطقه فارس و مربوط به اوایل قرن ششم هجرى قمرى، محسوب می‌شود. اصل کتاب به زبان فارسی بوده و توسط یوسف الهادی، به عربی فصیح و سلیس، ترجمه شده است.
| فارسنامه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن بلخی (نویسنده) هادي، يوسف (مترجم و محقق) |
| عنوان‌های دیگر | فارس نامه |
| ناشر | الدار الثقافية للنشر |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | مجلد1: 2001م , 1421ق, |
| شابک | 977-5875-16-1 |
| موضوع | ايران - تاريخ - پيش از اسلام
ايران - شاهان و فرمانروايان نثر فارسی - قرن 6ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DSR 140 /الف2 ف2041 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این کتاب، از قدیمی‌ترین کتبى است که اطلاعات جامع و منحصربهفردى را درباره فارس، به زبان فارسى و با انشایى سلیس و روان و در شیوه‌اى موجز و دل‌نشین به اهل فضل و ادب عرضه داشته است و از زمان تألیف، به‌عنوان منبعى معتبر در شناخت فارس، مورد قبول و استفاده پژوهشگران و صاحب‌نظران قرار گرفته است. این اثر، از معدود آثارى است که مطالب حشو و زائد ندارد و مشحون از اطلاعات جالب و بدیع اجتماعى، اقتصادى و تاریخى است، ولى بیشتر مبتنى بر مباحث جغرافیایى و فرهنگى است تا تاریخى[۱].
در مقدمه‌ای که مترجم به ابتدای کتاب افزوده، علاوه بر ارائه توضیحاتی پیرامون مطالب کتاب، به ذکر اطلاعات مختصری که از مؤلف در دست است، پرداخته شده و به مصادر کتاب، اشاره شده است[۲].
به‌منظور آشنایی با نوع و سبک ترجمه، به قسمتهایی از ترجمه و متن اصلی، اشاره می‌شود: «طبقه اول پیشدادیان. گیومرث گلشاه، اول ملوک فارس:
اول پادشاهی است کی ملک جهان، یکسره داشته است و پارسیان گفته‌اند کی دارالملک او اصطخر بوده است و دیگر اصحاب تواریخ گفته‌اند کی مقام او به دباوند بوده است و به قول ایشان بعد از آن، اصطخر بنا کرد و دارالملک ساخت و گبرگان دعوی می‌کنند کی این گیومرث، آدم بوده است – عليه‌السلام - و فرزند او، کی مسلمانان، «شیث بن آدم» خوانند، گبران او را «بیشی بن گیومرث» خوانند»[۳].
«الطبقة الأولی البيشداديون. كيومرث كلشاه: أول ملوك الفرس و هو أول حاكم ملك العالم بأسره. يقول الفرس إن إصطخر كانت عاصمة ملكه، بينما قال بعض المؤرخين إن مقره كان بدماوند و إنه بنی إصطخر في ما بعد و اتخدها مقرا لملكه و يدعي المجوس أن كيومرث هذا هو آدم(ع) و أن ابنه الذي يسميه المجوس شيث بن آدم، يدعونه بيشی بن كيومرث»[۴].
فهارس کتاب در انتهای آن جای گرفته است که عبارتند از فهارس: مکان‌ها و شهرها؛ پادشاهان؛ اقوام و موضوعات کتاب. در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع[۵]، به توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است[۶].
پانویس
- ↑ ر.ک: ابن بلخی، صفحه الف
- ↑ ر.ک: مقدمه مترجم، ص3-15
- ↑ ابن بلخی، ص90
- ↑ متن کتاب، ص36
- ↑ ر.ک: پاورقی، ص176
- ↑ ر.ک: همان، ص43
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- ابن بلخی، «فارسنامه ابن بلخی»، بنیاد فارسشناسی، شیراز، چاپ اول، 1374.