تجريد الذكر
تجريد الذكر، تألیف محمد بن منصور مرادی (متوفی بعد از 290ق)، مسندی است که در آن احادیثی با موضوع ذکر و دعا گردآوری شده است.
| تجربد الذکر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مرادی، محمد بن منصور (نويسنده) |
| ناشر | مکتبة مرکز بدر |
| مکان نشر | يمن - صنعا |
| سال نشر | 2003م , 1424ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربي |
| تعداد جلد | 1 |
ساختار
کتاب، حاوی مقدمه ناشر و متن اصلی در 536 روایت در ذیل 17 باب است که ناشر کتاب، سند روایات را تا راوی قبل از معصوم (راوی آخر)، به جهت تسهیل در دریافت طالبان حذف کرده است[۱].
گزارش محتوا
در مقدمه ناشر، علاوه بر تذکری که پیرامون حذف سند اذکار داده شده، درباره ذکر و ذاکر و مظاهر ذکر و تشویق به مراجعه به کتاب حاضر نیز سخن به میان آمده است و خاطرنشان شده که: نفس، روح، مشاعر و احساسات، همانند جسم، مریض و سالم، درمان و بیمار و بالا و پایین می‌شود. صحت، شفا و برتری‌اش همان ذکر خداوند متعال است.
ذکر تنها حرکت زبان و لب و چرخاندن الفاظ در دهان نیست، بلکه تعبیر زبان است از چیزی که در وجدان مستقر است. ذکر در واقع ترجمه‌ای است که توسط اعضا و جوارح، از خشوع و التزام و اخلاصی که در دل و قلب وجود دارد، صورت می‌گیرد[۲].
ذاکر کسی است که به عهدی که با خدا بسته وفا کرده، ذاتش به‌خاطر ترس از خداوند فروتن شده، راهش به‌خاطر اطاعت از خداوند مستقیم گردیده و نفسش به‌خاطر کثرت بازگشت به خدا توسعه یافته است...< ref>ر.ک: همان</ref>
تفکر در عظمت خداوند و خوف از او و شکرگزاری و دعاء و پناه بردن به او از مهم‌ترین مظاهر ذکر به حساب می‌آید[۳].
در تجريد الذكر، علاوه بر آیاتی چند از قرآن مجید (25 آیه)، روایات و سخنان بـزرگان دربـاره دعـا و ذکر جمع‌آوری شده است. در این کتاب 536 روایت، شامل 297 حـدیث نـبوی، 31 حدیث از دیگر انبیا، 26 حدیث از حضرت علی(ع) و 182 روایت (اثر) از دیگران در هفده باب نقل شده است[۴].
ابواب کتاب شامل: «فضیلت ذکر و دعا»، «ذکر نزد اهل غفلت»، «قبول ذکر و دعا»، «اخلاص و پرهیز از ریا»، «صلوات بر پیامبر و آلش»، «آداب ذکر و دعا»، «اذکار روز و شب»، «ادعیه مأثوره»، «استعاذه»، «ذکر اسماء الله تعالی»، «استغفار»، «رقاق»، «فضیلت لا إله إلا الله»، «تسبیح و تحمید»، «لا إله إلا الله وحده لا شريك له»، «سبحان الله و الحمد لله و لا إله إلا الله» و «فضیلت قل هو الله أحد» است.
اولین روایت ذکرشده در کتاب، در ذیل باب «فضل الذكر و الدعاء»، چنین است: جابر بن عبدالله انصاری گفت: رسول خدا(ص) از منزل به‌سوی ما خارج شد و فرمود: «در باغ‌های بهشت بچرخید». اصحاب گفتند: یا رسول‌اللّٰه! باغ‌های بهشت چیست؟ فرمود: (باغ‌های بهشت) مجالس ذکر است[۵].
آخرین روایت در ذیل باب هفدهم، چنین است: ابویحیی قتات از پدرش و وی از بیش از سی فرد موثق نقل کرده که کسی که در شب نیمه رمضان سوره قل هو الله أحد را هزار مرتبه در صد رکعت بخواند، در هر رکعتی ده‌تا، پیش از مرگ در خواب خویش صد فرشته را خواهد دید که سی‌تا از آنها به او مژده بهشت و سی‌تا خبر ایمنی از آتش می‌دهند و سی‌تا از آنها او را از خطا محفوظ می‌دارند و ده‌تای باقی برای او در برابر دشمنانش چاره‌سازی می‌کنند[۶].
وضعیت کتاب
در ابتدای کتاب، قبل از ورود به ابواب، سلسله سند کتاب تا مؤلف، توسط ناشر ذکر شده و در ذیل آن در پاورقی‌ها ترجمه کسانی که در این سلسله قرار گرفته‌اند، به‌صورت مختصر ذکر گردیده است[۷].
این اثر قبلا توسط انتشارات «مكتبة بدر الغراء»، چاپ شده، ولی «مكتبة مركز بدر»، به جهت آسان شدن استفاده و حمل آن، بار دیگر آن را با همان ترتیب و تبویب و شماره‌گذاری پیشین، اما خالی از سند و تخریج و تحقیق چاپ کرده است[۸].
فهرست موضوعات در آخر کتاب ذکر شده است.