حجازی، فخرالدین
فخرالدين حجازى (۱۳۰۸ -۱۳۸۶ش)، منتخب اول نخستين مجلس شوراى ملى ايران از حوزه تهران و نيز نماينده دوره‌هاى دوم و سوم مجلس تهران، از سخنرانان مذهبى فعال قبل از انقلاب ايران، از جمله از سخنرانان پر اقبال حسینیه ارشاد بود.
| نام | حجازی، فخرالدین |
|---|---|
| نامهای دیگر | حجازی س‍ب‍زواری، ف‍خ‍ر ال‍دی‍ن |
| نام پدر | شیخ محمد حجازی |
| متولد | 1308ش |
| محل تولد | سبزوار |
| رحلت | ۲۹ اردیبهشت ۱۳۸۶ تهران |
| اساتید | شریعتی مزینانی، محمدتقی |
| برخی آثار | شگفتیهای نهج‌البلاغه (ترجمه حجازی) |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01367AUTHORCODE |
ولادت
حجازى به سال 1308ش در شهر سبزوار متولد شد. پدرش شيخ محمد حجازى از روحانیون شهر بود.
تحصيلات
وى پس از اخذ ديپلم درجه كارشناسى‌اش را در رشته ادبيات از دانشگاه فردوسى اخذ كرد. در عين حال به طور همزمان به تحصيلات حوزوى هم پرداخت.
حجازى از زمان دانشجويى از شاگردان محمدتقى شريعتى محسوب مى‌شد كه در درس‌هاى اسلامى و تفسير قرآن وى شركت مى‌كرد. همچنين رابطه خوبى با على شريعتى داشت.
حجازى فعالیت‌های سياسى‌اش را از سال‌هاى نخست وزيرى مصدق در انجمن تبليغات اسلامى مشهد شروع كرد. پس از كسب درجه ليسانس در دبيرستان‌هاى سبزوار مشغول به تحصيل شد.
فعالیت‌های سياسى پيش از انقلاب
در اين دوران وى همراه با يارانش هفته نامه‌اى با عنوان جلوه حقيقت در سبزوار انتشار دادند كه امتياز آن به پدر حجازى تعلق داشت. پس از سقوط مصدق وى مدتى در شهر رشت تبعيد شد. پس از آن از سبزوار به مشهد منتقل شد و همزمان با تدريس در دبيرستان‌هاى مشهد، به تدريس در دبيرستان آستان قدرس رضوى و فعاليت در اين مؤسسه پرداخت. وى همچون مبارزان مشهدى ديگر، به آيت‌الله ميلانى نزدیک بود. پس از حاضر نشدن به همكارى با ساواک و تبليغ براى نظام پهلوى در آستان قدس به توصيه آيت‌الله ميلانى به تهران رفت. در آن جا با حمايت مالى ميلانى مؤسسه‌اى انتشاراتى به نام بعثت را براى چاپ كتاب‌هاى مذهبى به راه انداخت.
فخرالدين حجازى از زمان اقامت در مشهد، به دليل قدرت بيان فراوان و تسلطى كه بر سخنورى داشت، به عنوان يكى از سخنرانان مشهور مذهبى مطرح شد. پس از آن كه به تهران منتقل شد، همراه با تدريس در دبيرستان به سخنرانى‌هاى مذهبى پرداخت. وى از نخستين سخنرانان حسینیه ارشاد بود.
فخرالدين حجازى، به سخنرانى‌هاى تند و آتشين در انتقاد از وضعيت سياسى و اجتماعى ايران كه با لحنى گيرا و پرهيجان ايراد مى‌شد، شهرت داشت. از اين رو هيئت مديره حسینیه ارشاد براى مهار كردن يا پايان دادن به سخنرانى‌هاى او تحت فشار ساواک قرار داشت. برخى از روحانیون به خصوص محمدتقى فلسفى از مخالفان جدى حجازى بودند. لازم به ذكر است كه وى با صورت تراشيده و كت و شلوار از مبلغان مذهبى با چهره متمايز محسوب مى‌شد. با فشار ساواک، فخرالدين حجازى سرانجام از آبان به سخنرانى در حسینیه ارشاد پايان داد. وى برخى از روحانیون را در اين ماجرا مقصر مى‌دانست. وى به سخنرانى‌هاى خود با همان لحن سابق در مساجد و محافل مذهبى ديگر ادامه داد.
در بهمن، پس از يكى از سخنرانى‌هايش دستگير مى‌شود. وى تا زمان پيروزى انقلاب دست كم دو بار ديگر مورد بازجويى قرار مى‌گيرد و هر از گاهى از سخنرانى‌هايش جلوگيرى مى‌شود؛ ولى همچنان فعاليت خود را تداوم مى‌بخشد.
فعالیت‌های سياسى پس از انقلاب
حجازى، پس از انقلاب از چهره‌هاى مشهور و مورد توجه در سطح كشور بود تا آن جا كه در نخستين انتخابات مجلس شوراى اسلامى، با كسب بيش از يك و نيم ميليون رأى بيشترين شمار آرا را از ميان همه نامزدهاى نمايندگى به خود اختصاص داد و به عنوان نماينده اول تهران وارد مجلس شد.
وى در دوران نمايندگى مجلس در مخالفت با جريان‌هاى ميانه‌رو و منتقد قرار داشت و در اين مخالفت‌ها آن قدر جدى بود كه نهضت آزادى ايران، در فروردين از وى به دليل اظهاراتى كه در مورد اين نهضت در سخنرانى‌هاى پيش از خطبه‌هاى نمازجمعه تهران بيان كرده بود، به دادستان تهران شكايت كرد.
پس از سال‌هاى نخست پس از انقلاب حضور فخرالدين حجازى در صحنه سياسى كمرنگ شد و از دومين دهه دوران جمهورى اسلامى، او عملاً در سكوت فرو رفت.
يكى از دلائلى كه در مورد خروج او از صحنه اصلى فعالیت‌های سياسى مطرح مى‌شود، سخنرانى او در حضور آيت‌الله خمينى است كه وى در آن با لحنى بسيار مبالغه آميز و با برشمردن صفات متعدد و پى در پى، به تمجيد از آيت‌الله خمينى پرداخت؛ اما آن گونه كه گفته مى‌شود، مبالغه‌گويى او در مدح و تمجيد، خشم آيت‌الله خمينى را به همراه داشت. از آن پس، با اين كه فخرالدين حجازى در دو دوره بعدى مجلس نيز عضويت داشت، فعاليت چندانى از وى ديده نشد.
فخرالدين حجازى نخستين چهره سياسى جمهورى اسلامى است كه اسناد ساواک درباره او در زمان حياتش چاپ شد كه نشان از حساسيت شديد ساواک، به فعالیت‌های او و همچنين حجم خطبه‌هاى وى در ضديت با رژيم پهلوى دارد. وى به سال در سن سالگى درگذشت.
از فخرالدين حجازى، يك پسر و دو دختر باقيمانده كه هيچ يك از آن‌ها در فعالیت‌های سياسى شركت ندارند.
وفات
فخرالدين حجازى در سالهای آخر عمر از بیماری پارکینسون رنج می‌برد. او در تاریخ ۲۹ اردیبهشت ۱۳۸۶ در ۷۷ سالگی درگذشت.
آثار
- ابوحامد محمد غزالى
- استاد و فرزند برومند او
- انسان آرمانى و كامل در ادبيات حماسى و عرفانى فارسى
- انسان صالح در تربيت اسلامى، انواع ادبى و آثار در زبان فارسى
- برگزيده نثر فارسى
- ذكر جميل سعدى
- روزها و رمزها و رازها و...