الإفصاح عن أحوال رواة الصحاح
الإفصاح عن أحوال رواة الصحاح، تأليف عالم شيعى، شيخ محمدحسن مظفر (1301-1375ق)، با تأملى در كتب رجالى اهل سنت به شرح حال روات صحاح سته پرداخته و عدم وثاقت و يا عدالت برخى از روات را مورد بررسى قرار داده است.
| الإفصاح عن أحوال رواة الصحاح | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لاحیاء التراث (محقق) مظفر، محمدحسن (نویسنده) |
| ناشر | مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1426 ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-319-473-6 |
| موضوع | محدثان اهل سنت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 4 |
| کد کنگره | BP 115 /م6الف7 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
كتاب، مشتمل بر مقدمه محقق و متن اثر است. در اين مجموعه چهار جلدى، اسامى روات به ترتيب حروف الفبا ذكر شده و در پایان، كنيه‌ها، القاب و اسامى راويانى خارج از صحاح سته افزوده شده است.
نویسنده درباره هر شخصيت با عبارت «قال فلان» ديدگاه‌هاى رجاليونى را كه درباره آن راوى اظهار نظر كرده‌اند، ذكر كرده است.
گزارش محتوا
مقدمه محقق با تعريفى از سنت نبوى به‌عنوان دومين منبع پس از كتاب خدا آغاز شده است. وى قول، فعل و تقرير نبى(ص) را سنت دانسته و با تعريف هریک از اين الفاظ، اين مفهوم اصطلاحى از سنت را مورد اتفاق جميع فرق و مذاهب اسلامى مى‌داند؛ لكن متأسفانه از صدر اول به بسيارى از دروغ‌ها و تحريفات مبتلا شده و تا به امروز نيز استمرار يافته است.[۱]
در ادامه، تعريف علم حديث و معناى لغوى و اصطلاحى و مصطلحات جرح و تعديل و سپس شرح حال مؤلف به قلم شيخ طاهر شيخ راضى، اساتيد و شاگردان، ويژگى‌هاى اخلاق و وفات و مدفنش ذكر شده است.[۲]
محقق همچنين شيوه تحقيق كتاب را كه عبارت از: استنساخ، مقابله نسخه چاپى با خطى، استخراج آيات قرآنى و روايات و اقوال رجالى از مصادر اصلى، تقويم نص و فهرست‌نگارى است، ذكر كرده است.[۳]
وى در بخشى از مقدمه به نقل از حاكم نيشابورى در كتاب معرفة علوم الحديث به اسلوب خاص اميرالمؤمنين على(ع) در تحقيق و تثبيت در روايت حديث اشاره كرده است؛ آن حضرت زمانى كه حديثى را شخصاً از پيامبر(ص) نمى‌شنيد، سپس آن را از ديگرى مى‌شنيد، آن محدث را اگرچه ثقه و مورد اعتماد بود، قسم مى‌داد؛ برای آنكه با آن قسم علم پيدا كند كه بر رسول‌الله(ص) دروغى بسته نشده است.[۴]
ابوحمزه ثمالى، ثابت بن ابى‌صفيه از جمله راويان مطرح‌شده در كتاب است. نویسنده ابتدا با اصطلاحاتى از منابع اهل سنت كه در علم رجال، حاكى از ضعف راوى است، چون «ليس بشيء»، «ليّن الحديث»، «ليس بثقة» از وى ياد مى‌كند، سپس در نقد اين ديدگاه‌ها برخى كلمات اهل سنت را تعصب نسبت به باطل و برای مخالفت با اهل‌بيت(ع) دانسته كه رسول‌الله(ص) تمسك به آنها را بر امتش واجب كرده است. نجاشى چنين نقل مى‌كند كه امام صادق(ع) فرمودند: «ابوحمزه در زمان خود مانند سلمان در زمانش بوده است»؛ البته در كشّى اين روايت به امام رضا(ع) منتسب و به لقمان تشبيه شده است.[۵]
وضعيت كتاب
فهارس آيات قرآنى، احاديث، اشعار، فرق و جماعات، اعلام مترجمين در پاورقى، مصادر تحقيق و فهرست روات صحاح در انتهاى جلد چهارم كتاب ذكر شده است.
محقق كتاب، آدرس اقوال كتاب را با ذكر شماره جلد و صفحه آورده است. اگر موردى را هم مانند ابن حيان نيافته است، به آن اشاره كرده است.[۶]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه محقق و متن كتاب.