حائری اصفهانی، محمدحسین

محمدحسین بن محمدرحيم ايوان كيفى ورامينى تهرانى اصفهانى (1185-1254ق)، معروف به صاحب فصول، از علما و فقیهان برحسته شیعی در قرن سیزدهم هجری، ریاست حوزه علمیه کربلا، مبارزه با فرقه انحرافی شیخیه. مهم‌ترین اثر وی «الفصول الغرویه فی الاصول الفقهیه» است که به جهت نگارش آن به صاحب فصول مشهور شد.

حائری اصفهانی، محمدحسین بن عبدالرحیم

نام	حائری اصفهانی، محمدحسین بن عبدالرحیم
نام‎های دیگر	اص‍ف‍ه‍ان‍ی‌، م‍ح‍م‍دح‍س‍ی‍ن‌ ب‍ن‌ ع‍ب‍دال‍رح‍ی‍م‌ ح‍ائ‍ری‌، م‍ح‍م‍دح‍س‍ی‍ن‌ ب‍ن‌ ع‍ب‍دال‍رح‍ی‍م‌ ح‍ائ‍ری‌ طه‍ران‍ی‌، م‍ح‍م‍دح‍س‍ی‍ن‌ ب‍ن‌ م‍ح‍م‍درح‍ی‍م‌ طه‍ران‍ی‌ اص‍ف‍ه‍ان‍ی‌ ح‍ائ‍ری‌، م‍ح‍م‍دح‍س‍ی‍ن‌ ب‍ن‌ ع‍ب‍دال‍رح‍ی‍م‌ صاحب فصول
نام پدر	حاج محمد رحیم بیک استاجلو
متولد	1185ق
محل تولد	ايوان كيف
رحلت	1254 ق
اساتید	محمدتقى اصفهانى شیخ على کاشف ‌الغطاء
برخی آثار	‏الفصول الغرویه فی الاصول الفقهیه
کد مؤلف	AUTHORCODE07925AUTHORCODE

آیت‌الله محمدتقی نجفی اصفهانی برادر ایشان است.

ولادت

به سال 1185 در ايوان كيف از توابع استان سمنان متولد شد و در سایه مهر پدرى و عاطفه مادرى رشد یافت. پدر وی حاج محمد رحیم بیک استاجلو از بزرگان ایل استاجلو و والی و حاکم ایوانکی، و مادر و دختر مرحوم الله وردی بیک بیگدلی بود.

تحصیلات

محمدحسین بعد از رسیدن به رشد فکرى، به عشق تحصیل و کسب معارف دینى به حوزه علمیه تهران عزیمت کرد و در آنجا دروس مقدماتى را مى‌آموزد.

هنگامى كه برادرش شيخ محمدتقى اصفهانى (متوفى 1248ق)، صاحب هداية المسترشدين في شرح معالم‌الدين، به اصفهان برمى‌گردد و مرجعيت در تدريس و نشر علم به او مى‌رسد، به اصفهان هجرت كرده و در آنجا مدتى طولانى در حلقه‌ى درس وى وارد مى‌شود.

سپس به عراق هجرت كرده و در كربلاى معلى ساكن شده و به تدريج در اثر انتشار افكار بلند او و تبحرش در علم اصول شهرت او فراگير مى‌شود.

او با علماى طراز اول عصر خود نظير سيد ابراهیم بن محمدباقرموسوى قزوينى (متوفى 1264ق) به مباحثات علمى پرداخته و با تدريس و بحث به نشر علوم و معارف اسلامى و فقه و اصول مى‌پردازد. شاگردان بزرگ و فقهاى گرانقدرى نظير سيد محمد كوه‌كمرى تبريزى (متوفى 1299ق)، معروف به سيد حسین ترك و علامه شيخ جعفر تسترى (متوفى 1303ق) و شيخ محمدحسن آل ياسين كاظمى (متوفى 1308ق)، فقيه مشهور، از محضر اين عالم وارسته استفاده مى‌كنند.

صاحب فصول در تعظيم شعائر اسلامى همت والايى داشت و نماز جماعت را در حرم مطهر اقامه مى‌كرد كه طلاب و صالحين از مردم در نماز او شركت مى‌كرده‌اند. وى در اقامه‌ى حدود و امر به معروف و نهى از منكر در آن منطقه نقش بسيار مهمى داشته است. بخصوص با يك فرقه از شيخيه كه منتسب به شيخ احمد بحرانى بوده‌اند به مقابله برخاسته و با تشنيع آنان و تجاهر به لعن و تبرى از عقائد فاسد آنها، اين گروه را تضعيف كرده و اقتدار آنها را از بين مى‌برد.

شيخ محمدحسین اصفهانى جامع معقول و منقول بوده و مخصوصاًً در اصول تبحرى زائد الوصف داشته است. تحقيقات عميق و افكار بلند او در كتاب «الفصول الغروية في الأصول الفقهية» تدوين و نگارش يافته و به نام «فصول» معروف شده است.

برادرش، شيخ محمدتقى، صاحب هداية المسترشدين (متوفى 1248ق)، شيخ على بن جعفر کاشف‌الغطاء و شيخ اسداللّه تسترى از جمله اساتيد وى بوده‌اند.

شاگردان

تعدادى زيادى از علما در محضر او زانوى تلمّذ به زمين زده‌اند كه از آن جمله‌اند:

شيخ محمدحسن آل ياسين كاظمى، فقيه مشهور (متوفى 1308ق)
شيخ جعفر بن حسین شوشترى نجفى (متوفى 1303ق)
سيد حسین بن سيد رضا حسینى بروجردى (متوفى 1276 يا 1277ق)
ملا حسین على بن محمدتقى هروى اصفهانى حائرى
سيد حسن بن محمد كوه‌كمرى تبريزى نجفى، معروف به سيد حسین ترك (متوفى 1299ق)
سيد زين‌العابدين مجاهد طباطبائى (متوفى 1292ق)
سيد زين‌العابدين بن مسلم بار فروشى مازندرانى (متوفى 1309ق)
حاج ملا على بن ميرزا خليل طبيب تهرانى (متوفى 1296ق)

وفات

اين عالم جليل‌القدر بين سالهاى 1254 تا 1261ق در كربلاى معلى چشم از جهان فرو بست. بدن مطهر او را در صحن كوچك در حجره‌اى در طرف شرقى صحن مطهر در محلى كه قبلا سيد مهدى بن سيد على طباطبايى صاحب «رياض العلماء» دفن شده بوده و در برابر بقعه‌ى صاحب «ضوابط» به خاک سپرده شده است.