لوکری، فضل بن محمد
ابوالعباس فضل بن محمّد لوکرى (یا لوگری)، از ادیب، ریاضیدان، فیلسوف برجسته قرن پنجم و ابتداى قرن ششم است. او شاگرد بهمنیار بن مرزبان، شاگرد بوعلی، بوده است. از آثار وی می‌توان شرح قصیده أسرار الحكمة به زبان فارسی را نام برد.
| نام | لوکري، فضل بن محمد |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | محمد |
| متولد | قرن پنجم |
| محل تولد | دهى در خاوررود مرو |
| رحلت | / 503ق |
| اساتید | بهمنیار بن مرزبان |
| برخی آثار | شرح قصیده اسرار الحکمه |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00734AUTHORCODE |
زیست‌نامه
فضل بن محمّد لوکرى (یا لوگری)، در «لوگر»، دهى در خاوررود مرو بین پنج‌دیه و برگدز (قرمین)، به دنیا آمد. وی به نشر حکمت در خراسان پرداخت. لوگری در پیری نابینا شد[۱].
جایگاه علمی و اساتید
لوگرى از نخستین حکمایى است که در حوزه تعلیم شاگردان ابن سینا تربیت شدهاند. وى شاگرد بهمنیار و با واسطه او شاگرد مکتب ابن سینا بوده است. لوگرى از فلاسفه قرن پنجم و ابتداى قرن ششم است... او علاوه بر تدریس و تحقیق، رسائل و کتاب‌هایى نیز به‌ویژه در زمینه حکمت و فلسفه تدوین کرد[۲].
بیهقى گوید: «به‌وسیله ابوالعباس، علوم حکمت در خراسان انتشار یافت. او به اجزاى علوم حکمت عالم بوده است و دیده وى در پیرى نابینا شد و او در ناحیه مرو از خاندان جلیل و از ارباب بیوتات بود...» در إتمام التتمة آمده است: «از بزرگ‌ترین اقران لوکرى در میدان حکمت، الخیامى، ابن کوشک و الواسطى بودهاند، لیکن هیچ‌یک به گرد او نرسیدهاند»[۳].
شاگردان
- قطب‌الزمان محمد بن ابى‌طاهر نصیرى طبسى مروزى (وفات 539)، که در اجزاى علوم حکمت کامل بود؛
- مجدالافاضل، عبدالرزاق ترکى که در فنّ هندسه مشهور بود؛
- امام اسعد میهنى (متوفی بعد از 520 یا 527)، استاد نظامیه بغداد؛
- ابوعلى حسن بن على بن على بن محمد بن ابراهیم بن قطان مروزى بخارى، پزشک، ریاضیدان و فیلسوف؛
- افضل‌الدّین عمر بن على بن غیلان، از متکلمان بزرگ خراسان که از جمله مخالفان شدیداللحن ابن سینا بود؛
- شرف‌الزمان محمد بن یوسف ایلاقى، که در مسائل نظرى و عملى حکمت توانا بود[۴].
وفات
لوکری در مرو و در نیمه اول قرن ۶ قمری درگذشت.
آثار
- بيان الحق بضمان الصدق (مهم‌ترین اثر لوکرى است و بخش‌هایى از آن نیز به چاپ رسیده است)؛
- الفصول المنتخبة من رسالة الأخلاق؛
- فهرست تعلیقات فارابی و ابن سینا؛
- اشعار لوکری به زبان فارسی و عربی (از دیوان وى تاکنون نسخهاى معرفى و شناخته نشده است، اما در إتمام التتمة، به نمونههایى از اشعار عربى لوکرى اشاره شده است)؛
- شرح قصیده أسرار الحكمة[۵].
پانویس
منابع مقاله
لوکری، ابوالعباس فضل بن محمد، «شرح قصیده أسرار الحكمة، به کوشش الهه روحی‌دل، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، 1382ش.