أحكام القرآن (ابن العربي)
احكام القرآن تأليف ابوبكر محمد بن عبدالله معروف به ابن عربى، از علما و دانشمندان اسلامى قرن پنجم و ششم هجرى است كه توسط على‌محمد البجاوى مورد تحقيق قرار گرفته است.
| نام کتاب | أحکام القرآن |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | ابن‌عربی، محمد بن عبدالله (نويسنده)
بجاوی، علی محمد (محقق) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 99/4 /الف2الف3 |
| موضوع | تفاسیر فقهی - اهل سنت
تفاسیر فقهی - مالکیه قرآن - احکام و قوانین |
| ناشر | دار الجيل |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1408 هـ.ق یا 1988 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE1388AUTOMATIONCODE |
نويسنده غير از ابن عربى عارف شهير است؛ زيرا مؤلف از دانشمندان شرقى ولى ابن عربى عارف از دانشمندان غربى به حساب مى‌آيد. به همين منظور براى رفع اشتباه مؤلف را ابن العربى با الف‌ولام ولى محيى‌الدين را ابن عربى بدون الف‌ولام مى‌نويسند.
مؤلف در اين كتاب به بررسى آيات دربردارنده احكام پرداخته است. وى براى اين هدف ابتدا آيه مورد نظر را مطرح، آنگاه آن را از جهات مختلف بررسى مى‌كند. از جمله كلمات مشكل آن را توضيح داده، ديدگاه‌هاى علما را درباره آن بيان و در پايان حكم مورد نظر را استخراج مى‌كند و اگر درباره آيه، رواياتى وجود داشته باشد به عنوان مؤيد متذكر مى‌شود و در حقيقت با اين روش مى‌خواهد بيان كند كه احكام شرع تماماً از آيات قرآن گرفته شده است.
با توجه به ويژگى‌هاى اين كتاب و اين‌كه مؤلف آن تمام سوره‌هاى قرآن را بر حسب ترتيب مصحف عثمانى بررسى نموده، كتاب جايگاه خاصى در بين كتاب‌هايى كه پيرامون آيات الاحكام نوشته شده، پيدا كرده است؛ لذا مرجع مناسبى است براى بحث آيات الاحكام است و مورد استقبال و استفاده بسيارى از علما و قرآن‌پژوهان قرار گرفته است.
ساختار
از آنجا كه مطالب كتاب پيرامون آياتى است كه در آنها حكمى از احكام بيان شده و مؤلف اين مطلب را در تمام آيات قرآن بررسى نموده است. در جلد اول از ابتداى قرآن تا سوره نساء، در جلد دوم از سوره مائده تا سوره توبه، در جلد سوم از سوره يونس تا احزاب و در جلد آخر از سوره سبأ تا ناس بيان شده است.
ويژگى‌ها
- نويسنده پس از ذكر آيه، واژگان مهم آيه را شرح و توضيح داده و از كتابهاى لغت پيرامون معناى آن عباراتى را نقل مى‌كند.
- براى توضيح آيه و استخراج حكم، مطالب را طى چند مسأله بيان مى‌كند.
- اگر مسأله و حكم اختلافى باشد،ديدگاه‌هاى فقها و مذاهب اسلامى را درباره آن بيان مى‌كند.
- شأن نزول آيه مورد بحث را ذكر مى‌كند.
- روايات وارده درباره آن آيه را كه از طرف پيامبر(ص) رسيده است نقل مى‌كند.
- از اشعار عرب در توضيح مطالب استفاده نموده است.
- پس از ذكر اقوال و بررسى آنها، ديدگاه خود را در مسأله بيان مى‌كند.
- چنانچه آيه مورد بحث داراى احتمالات متعددى باشد آن احتمالات را ذكر و بررسى نموده است.
- چنانچه آيه مورد بحث از آيات ناسخ و يا منسوخ باشد، ناسخ و يا منسوخ بودن آن را ذكر مى‌كند.
وضعيت كتاب
فهرست آيات و احكام، مرجع احكام، لغات، اشعار و منابع در جلد چهارم آمده است. در پاورقى‌هاى كتاب، آدرس آيات و روايات و اشعار، نسخه بدل براى كلمات، شرح و توضيح لغات مشكل متن و برخى مطالب، آدرس كتابهاى مذكور در متن و منابع ديگر براى موضوعات و ارجاع برخى از مباحث كتاب به يكديگر ذكر شده است.