فضائل فاطمة

فضائل فاطمة، اثر ابوحفص عمر بن احمد بن عثمان بن ایوب بن شاهین (متوفی 385ق)، کتابی است در بردارنده روایاتی در بیان فضایل حضرت زهرا(س) که با تحقیق ابواسحاق جوینی اثری به چاپ رسیده است.

‏فضائل فاطمة
پدیدآوران	ابن شاهین، عمر بن احمد (نويسنده) حوینی اثری، ابواسحاق (محقق)
عنوان‌های دیگر	فضائل فاطمة؛ الجزء فيه فضائل سيدة النساء بعد مريم : فاطمة بنت رسول‌الله صلي‌الله‌عليه‌وسلم و رضي‌عنها
ناشر	مکتبة التوعية الاسلامية
مکان نشر	مصر - جیزة
سال نشر	2007م , 1428ق
چاپ	2
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏/الف2ف6 27/2 BP

ساختار

کتاب با مقدمه محقق آغاز گردیده و مطالب، دربردارنده مجموعاً، 38 روایت از پیامبر(ص) در بیان فضائل حضرت زهرا(س) می‌باشد.

گزارش محتوا

در مقدمه، شرح‌حال مختصری از مؤلف، ارائه گردیده و سپس، به این نکته اشاره شده است که روایات کتاب، از پنج طریق، مورد سماع قرار گرفته و لذا به بیان سلسله سند هریک، پرداخته شده است. در پایان مقدمه، نسخ خطی کتاب، توصیف شده است.

محقق از 38 روایت کتاب، سیزده روایت آن را صحیح، دو روایت منکر، ده روایت ضعیف، پنج روایت باطل یا موضوع، دو روایت «جید»، و یک روایت ثقه، یک روایت مرسل و یک روایت آن را منقطع دانسته است. ایشان نسبت به دو روایت 25 و 26 نظری ارائه نداده، و به نظر می‌رسد از قلم افتاده باشد.

به‌منظور آشنایی با محتوای کتاب، به برخی از روایات نقل شده در آن، اشاره می‌شود.

در اولین روایت کتاب، از نصر بن قاسم بن زید فرائضی از محمد بن ابراهیم ابن فرنه خوارزمی، از معاذ بن هشام، از پدرش، از یحیی بن ابی کثیر، از زید ابوسلام، از ابواسماء رهبی، از ثوبان، چنین نقل شده است که: «جاءت ابنة هند إلی رسول‌الله(ص) و في یدها فتخ- أی خواتیم ضخام- فجعل رسول‌الله(ص) یضرب یدها، فدخلت علی فاطمة تشکو إلیها الذی صنع بها رسول‌الله(ص)، فانتزعت فاطمه- علیهاالسلام- سلسلة من ذهب من عنقها، فقالت، هذه اهداها (لی) ابوالحسن، فدخل رسول‌الله(ص) و السلسة في یدها، فقال: «یا فاطمة أیغرک أن یقول الناس: ابنة رسول‌الله(ص) وفی یدها سلسلة من نار؟» ثم خرج و لم یقعد، فبعثت فاطمة علیهاالسلام بالسلسة إلی السوق، فباعتها و اشترت بثمنها عبدا فعتقته، فحدث بذلک رسول‌الله(ص)، فقال: الحمد لله الذی نجی فاطمة من النار» (زنی به نام بنت هبیره نزد پیامبر(ص) آمد درحالی‌که انگشترهای ضخیمی از طلا در دست داشت؛ رسول خدا(ص) پیاپی بر دستان کوفت؛ آن زن نزد فاطمه(س) رفت و از این رفتار پیامبر(ص) نزد او گلایه کرد. بعد فاطمه(ص) رشته‌ای از طلا از گردنش باز کرده و در دست گرفته بود و به آن زن گفت: این را ابوالحسن علی(ع) به من هدیه داده است. در همان لحظه پیامبر(ص) داخل گردید و در حالی آن گردنبند در دست فاطمه(س) بود فرمود: ای فاطمه آیا اینکه مردم بگویند فاطمه دختر رسول‌الله(ص) در دستش رشته‌ای از آتش دارد، تو را شاد می‌کند؟ پیامبر(ص) این را گفت و سپس از منزل خارج شده و آنجا ننشست. ازاین‌رو فاطمه(س) گردنبند را به بازار برد و آن را فروخت و با مبلغش، برده‌ای خرید و در راه خدا، آزاد ساخت. وقتی این خبر به پیامبر(ص) رسید، فرمود: ستایش مخصوص خدایی است که فاطمه را از آتش نجات داد).

در روایت دیگری از عبدالله بن محمد بغوی، از سیرج بن یونس، از یوسف بن یعقوب ماجشونی، از محمد بن عبدالله بن عمرو بن عثمان نقل شده است که حضرت فاطمه(س) فرمودند: «قال لی رسول‌الله(ص): أنت أول أهلی لحوقا بي و أنت رفیقتي في الجنة» (پیامبر(ص) به من فرمود تو اولین نفر از اهل‌بیتم هستی که من ملحق می‌شود و تو همراه من در بهشت هستی).

وضعیت کتاب

فهرست احادیث، به ترتیب حرف آغاز هر روایت، بر اساس حروف الفباء، به همراه نام راوی آن، در انتهای کتاب آمده و در پاورقی‌ها، علاوه بر اشاره بر اختلاف نسخ، به بررسی صحت و ضعف روایات، پرداخته شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.