بنیاد نهج‌البلاغه
بنیاد نهج البلاغه، مؤسسه‌ای است که در سال 1353، به‌منظور اهدافی چون: تدوین معارف عالیه نهج البلاغه و تهیه تفسیر موضوعی از معارف آن، چاپ بهترین متن نهج البلاغه، فراهم کردن ترجمه فارسی نهج البلاغه به‌طور دقیق و صحیح، ترجمه نهج البلاغه به زبان‌های زنده دنیا و... تأسیس شده است.
| نام | بنیاد نهج البلاغه |
|---|---|
| نام سابق | |
| وضعیت حقوقی | |
| هدف | |
| رئیس | |
| بنیانگذاری | |
| وبگاه | |
| کد مؤلف | AUTHORCODE11971AUTHORCODE |
نهج البلاغه، سرچشمه‌ای است جوشان و مواج از معارف الهی که نه‌تنها راهبر و هادی یک نسل و یا یک قرن است، بلکه راهبر تمامی نسلها و همه قرون و اعصار است. این کتاب شریف، تجلی‌گاه دوستی، معرفت، عشق، منشور حکمرانی، ترازوی عدالت، سرچشمه شور و حماسه، معدن حکمت و پرورش، محراب عبادت و سمبل و نمونه فصاحت و بلاغت است؛ لیکن با تمام این عظمت و بلندمرتبگی، سالها و بلکه قرن‌های متمادی در جامعه مسلمانان ناشناخته بود و نیز کارهایی هم که روی این کتاب انجام شده است، هرچند متعدد است، ولیکن پراکنده و غیر مکفی است. درحالی‌که برای درک درست و ترویج حقیقی آن می‌بایست کاری گروهی و انسجام یافته انجام شود[۱].
بنا به این ضرورت خطیر، زمینه‌های آغازین تأسیس یک بنیاد ویژه کار بر روی نهج البلاغه در سال 1353، به کوشش حجت‌الاسلام دین‌پرور و تنی چند از اندیشه‌وران مسلمان پدید آمد و همین امر، مقدمه و تمهیدی شد تااینکه مؤسسه‌ای به نام «بنیاد نهج البلاغه» در سال 1353، رسما تأسیس شود و کار خود را آغاز کند و البته در این راستا از نظرات روشنگرانه اساتید شهید: مطهری، بهشتی و باهنر استفاده شد و اهداف ذیل را نصب‌العین خود کردند:
- تدوین معارف عالیه الهی از نهج البلاغه؛
- فیش‌برداری از موضوعات نهج البلاغه؛
- تهیه تفسیر موضوعی از معارف نهج البلاغه؛
- فراهم آوردن آموزش و تدریس نهج البلاغه برای عموم مردم؛
- تأسیس بنیادی برای مکاتبه و نشر درسهای نهج البلاغه و سایر معارف اسلامی با استفاده از نهج البلاغه و دیگر منابع اسلامی؛
- چاپ بهترین متن نهج البلاغه؛
- فراهم کردن ترجمه فارسی نهج البلاغه به‌طور دقیق و صحیح؛
- ترجمه نهج البلاغه به زبان‌های زنده دنیا؛
- انتشار ترجمه‌های قدیمی نهج البلاغه؛
- تحقیق و انتشار شروح نهج البلاغه‌ای که تاکنون چاپ نشده است؛
- تأسیس کتابخانه‌ای که تنها اختصاص به نهج البلاغه داشته باشد، چه در ایران و چه در دنیا؛
- فراهم کردن فیلم و میکروفیلم از نسخه‌های خطی نهج البلاغه و شروح و تراجم آن در ایران و جهان؛
- تماس با مجامع اسلامی و علمی در ایران برای شناساندن بهتر آن[۲].
بنیاد نهج البلاغه، برای تحقق این اهداف، کار خود را آغاز کرد و موفق گردید که 5000 فیش پیرامون 120 عنوان فرعی و اصلی تهیه کند؛ لیکن با آغاز شدن انقلاب اسلامی مردم ایران، دو سال در کار بنیاد، وقفه پدید آمد و بلافاصله پس از پیروزی انقلاب اسلامی، این ضرورت را دریافتند که انقلاب فرهنگی اسلامی از مهمترین وظایف پس از پیروزی انقلاب است و لازم است که به آن بهای لازم داده شود. نسلی که از زیر بار استعمار رها شده است، تشنه فرهنگ ناب و زلال اسلامی است و کمترین غفلت در این زمینه می‌توانست به دشمن فرصت حرکت دهد؛ لذا در سال 1358، بنیاد، کار و فعالیت خود را آغاز کرد تا به نشر و پخش فرهنگ و معارف اسلامی کمک کند[۳].
بنیاد، تلاش دارد یک تفسیر موضوعی از نهج البلاغه، عرضه کند. اگر بهترین شرح نهج البلاغه را از ابن ابی‌الحدید بدانیم باید اعتراف کنیم که هرچند این کتاب، یک کتاب تاریخی و ادبی بسیار گرانقدری است، لیکن تفسیر نهج البلاغه به معنی دقیق کلمه نیست و در کنار تهیه این تفسیر عظیم، درصدد است که ترجمه‌ای صحیح و به‌دور از عیب و نارسایی به فارسی تهیه کند. ازاین‌رو سه گروه علمی، این مهم را برعهده گرفته‌اند: گروه اول، معنی دقیق و اصیل کلام حضرت(ع) را به فارسی برمی‌گردانند. گروه دوم، می‌کوشند که این معنی را در واژه‌ها و جملات پارسی سلیس و روان درآورند، بی‌آنکه خدشه‌ای به اصل معنی آن وارد آید و گروه سوم نیز موظف است که این ترجمه را با معنی اصلی آن مقابله و مقایسه کند که اگر احیانا نقص و عیبی وجود دارد، اصلاح و جبران شود[۴].
کار دیگر بنیاد، احیای متون کهن و نسخه‌های قدیمی نهج البلاغه است؛ نظیر «مطلوب كل طالب» از رشید وطواط و در کنار همین کار، مقدمات ترجمه این کتاب شریف به آلمانی و فرانسه است. از دیگر اقدامات این مؤسسه، تهیه یک کتاب درسی در سطح دانشگاه از نهج البلاغه است؛ منتهی با سبک و سیاقی جدید و جالب و باز کار دیگر بنیاد، حوزوی کردن علم الحدیث است؛ ازاین‌رو یک تن از فضلا را نزد یکی از معمرین که ممارست و سابقه طولانی در نهج البلاغه دارد، می‌فرستد تا پس از آموختن، اجازه نقل حدیث بگیرد[۵].
کار بنیاد در سطح عمومی به این شرح است: به‌منظور ترویج معارف نهج البلاغه در جامعه و خاصه نسل جوان، کلاسهایی دایر کرده است که در هفته، دو جلسه تشکیل می‌شود و علاوه بر تدریس حضوری، برای آن دسته از علاقه‌مندان که نمی‌توانند در کلاسها حاضر شوند به تدریس مکاتبه‌ای پرداخته است. در این تدریس، 12 درس از اصول عقاید، تهیه و ارسال می‌شود و باز در راستای شناساندن نهج البلاغه به عموم، در سطح تهران مبادرت به ایجاد مسابقات حفظ نهج البلاغه کرده است و اقدام دیگر بنیاد، تماس با مربیان آموزش و پرورش است تا عده‌ای از افراد مؤمن و مستعد را گزینش کنیم، آنها را تحت تعلیمات لازمه قرار دهیم و سپس از آنها در امر تدریس و تعلیم نهج البلاغه در مدارس استفاده کنیم و این کار سه سال است که در بنیاد شروع شده است[۶].
از جمله فعالیتهای این بنیاد، تدوین آثار زیر است:
- یادنامه دومین کنگره هزاره نهج البلاغه؛
- جلوه‌های بلاغت در نهج البلاغه؛
- کاوشی در نهج البلاغه؛
- الهیات در نهج البلاغه؛
- بازگشت به نهج البلاغه؛
- گام‌بام با نهج البلاغه؛
و...
پانویس
منابع مقاله
زمانی، کریم، «آشنایی با نهادهای علمی و فرهنگی/بنیاد نهج البلاغه»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کیهان فرهنگی، شماره 31، مهر 1365 (1 صفحه، از 34 تا 34)، به آدرس: http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/18088