جمهرة النسب لابن الكلبي
جمهرة النسب لإبن الكلبي، اثر هشام ابومنذر بن محمد بن سائب کلبی (متوفی 204ق)، کتابی است سه جلدی به زبان عربی با موضوع تاریخ و انساب. نویسنده این کتاب، شیعی‌مذهب است و اثر از قدیمی‌ترین آثار در این علم به‌حساب می‌آید.
| جمهرة النسب لإبن الكلبي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن کلبی، هشام بن محمد (نويسنده)
محمود فردوس عظم (محقق) محمد بن حبیب (راوی) زکار، سهیل (مقدمه نویس) محمد ادیب جادر (گردآورنده) فاخوری، محمود (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | جمهرة النسب |
| ناشر | دار اليقظة العربية |
| مکان نشر | سوریه- دمشق |
| چاپ | دوم |
| موضوع | نسب نامه، |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | /ي2ج8 1083 CS |
چاپ دیگری از این اثر در 1407 قمری مطابق با 1986 میلادی توسط انتشارات عالم الکتب مکتبة النهضة العربیة بیروت در یک جلد با عنوان «جمهرة النسب لأبي المنذر هشام بن محمد بن السائب الكلبي» چاپ شده است. این اثر به تحقیق دکتر ناجی حسن رسیده است.
کتاب یک‌جلدی چاپ مکتبة النهضة العربية به روایت شکری از ابن حبیب است ولی کتاب حاضر، به روایت محمد بن حبیب از خود ابن کلبی می‌باشد. همچنین کتاب حاضر توسط انتشارات دارالیقظة العربية با قرائت حسن مروه در دمشق چاپ شده. چاپ مکتبة النهضة العربیة بیروت اولین چاپ از اثر است ولی این چاپ به چاپ دوم رسیده است. همچنین مقدمه چاپ حاضر (چاپ دمشق) به قلم دکتر سهیل زکار نوشته شده و تحقیق آن به دست محمود فردوس عظم انجام شده است؛ وی همچنین این اثر را به خط خودش نوشته و لوحه‌هایی به آن افزوده است. در اهدائیه‌های کتاب‌ها[۱] و تعداد مجلدات و نوع چاپ نیز تفاوت‌هایی وجود دارد؛ مثلاً کتاب چاپ بیروت به خود هشام بن محمد سائب کلبی اهدا شده ولی اثر سه جلدی چاپ دمشق به نزیه زریر که ظاهراً دوست محقق کتاب بوده و وی را در نگارش اثر یاری کرده است. تفاوتی که در بدو نظر به چشم می‌زند، نگارش اثر چاپ دمشق به‌صورت خطی است و چاپ اثر بیروت به‌صورت فونت چاپی.
محقق که کتاب را به‌صورت خطی نوشته، در مقدمه چاپ دوم یادآور می‌شود: که پیش‌تر که جلد اول این اثر را به خط خودش نوشته بوده، از خط و حجم آن ناراضی بوده؛ چراکه این جلد با سایر مجلدات در حجم و خط تفاوت داشته است، ولی ازآنجاکه این اولین تجربه وی در این کار بوده، این امر را مایه تعجب نمی‌داند. وی متذکر می‌شود که استاد فاخوری بدون مراجعه به نسخه خطی آن را بر وی خوانده که باعث این شده که اسقاط در برخی کلمات از جانب وی رخ داده باشد و درعین‌حال استاد فاخوری نیز به وی تذکری در این باب نداده باشد. ازاین‌رو وی مجدداً آن را با خط خودش نگاشته ولی این‌دفعه با نسخه خطی جمهرة النسب هم مراجعه کرده است. مرجع وی در این امر، نسخه خطی کتابخانه راغب پاشای استانبول بوده که در منتهای دقت و ضبط است.[۲]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه کتاب.
- ابن کلبی، هشام بن محمد، جمهرة النسب، تحقیق دکتر ناجی حسن، عالم الکتب؛ مکتبة النهضة العربیة، بیروت، 1407 ه. / 1986 م.