کاشانی، محمد بن محمدزمان
محمد بن محمدزمان کاشانی (متوفی 1166ق/ بعد از 1172)، با نام کامل محمد بن محمدزمان بن حسین بن محمدرضا بن حسام‌الدین کاشانی، از عالمان و نویسندگان شیعه در قرن دوازدهم قمری است که آثاری در فقه و کلام و فلسفه از وی برجای مانده است. او در کاشان به دنیا آمد، در اصفهان به تعلیم و تعلم پرداخت و در نجف اشرف از دنیا رفت و همان جا دفن شد.
نام، مولد و موطن
نام کامل او محمد بن محمدزمان بن حسین بن محمدرضا بن حسام‌الدین کاشانی است. وی متولد کاشان و ساکن اصفهان بوده است.
جایگاه علمی
محمدزمان، نه‌تنها در کلام و فسلفه، بلکه در علم حدیث و فقه متبحّر بوده و شاگردان زیادی را تربیت کرده و در فقه صاحب‌نظر بوده است.
شاگردان
از جمله شاگردان او می‌توان از حاج ملا مهدی نراقی و ملا محمدباقر هزارجریبی نام برد. بنا بر نوشته صاحب «الذریعه» او از جمعی از شاگردان علامه مجلسی روایت می‌کرده است و به تعداد زیادی اجازه روایت داده است.
اساتید
- امیر محمدحسین حسینی خاتون‌آبادی (سبط علامه مجلسی)؛
- شیخ حسین ماحوزی؛
- میرزا محمدباقر بن میرزا علاء‌الدین گلستانه؛
- حاج محمدظاهر؛
- ملا محمدقاسم بن ملا محمدرضا هزارجریبی؛
- میر محمداشرف حسینی[۱].
تألیفات
- مرآة الأزمان؛
- هداية المسترشدين و تخطئة المبلكفين (المتبلكفين)؛
- الزكاة بعد إخراج المؤونة؛
- قبله اثناعشرية یا «الرسالة اللطيفة الاثناعشريه في القبلة»؛
- القول السديد یا «الحق الصراح مما لابد منه في إيجاب النكاح؛
- رسالة في صيغ النكاح؛
- مجموعة الإجازة؛
- نور الهدی[۲].
وفات
بعضی، وفات وی را بنا بر کتاب «هداية المسترشدين»، بعد از 1166ق و بعضی تاریخ وفات او را بنا بر تاریخ اجازه او به شاگردش، میر علی‌نقی بهبهانی در پانزدهم ربیع‌الاول 1172ق، بعد از 1172 می‌دانند. وی در نجف به خاک سپرده شده است[۳].
پانویس
منابع مقاله
دهباشی، مهدی، مقدمه کتاب «مرآة الأزمان»، اثر کاشانی، محمد بن محمدزمان، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، دانشگاه تهران، 1381ش.