اشبیلی، محمد بن خیر
اَبوالخير اشبيلى، ملّقب به شجّار، از دانشمندان برجسته در كشاورزى است. وى در اشبيليه به دنيا آمد. از سرگذشت او اطلاعى در دست نيست، همین اندازه مى‌دانيم كه در اواخر سده 5ق (11م) ضمن گردش‌هاى علمى خويش در جنگل‌ها، باغ‌ها و مزارعِ الشرف (منطقه‌اى در اشبيليه)، با ابوعمر احمد بن محمد حجاج، گياه‌شناس و مؤلف اشبيلى، آشنا شده و در 494ق (1100م) نزد پزشک اشبيلى، ابوالحسن شهاب معيطى درس مى‌خوانده است. اثر او كه بعدها عنوان «الفلاحه» يافت، یکى از مآخذ کتاب «الفلاحه» ابن عوّام بوده است. مقالات او و معاصرانش ابن فاضل اندلسى، ابن حجاج اشبيلى، ابن وافد لخمى و ابن بصال، نخستين مقالاتى بود كه در اسپانيا درباره كشاورزى نوشته مى‌شد.
آثار
- کتاب مشهور او الفلاحه، اثرى است علمى و مبتنى بر تجربه و مشاهدات شخصى ابوالخير درباره رستنى‌هاى بيشه‌هاى الشرف، گرچه مانند نوشته‌هاى كهن‌تر درباره كشاورزى مطالب عامیانه و خرافى نيز دارد. کتاب مزبور مشتمل بر این مطالب است: ملاحظات كلى درباره گياهان و انواع گوناگون آنها، نحوه درختكارى، زمان مناسب برای كاشت و رشد و بارورى هر گياه، آفات گياهى، طرز تكثير گياهان و دانه‌ها، اطلاعاتى درباره زنبور عسل و جانوران خانگى و جانوران وحشى و موذى.
- عمدة الطبيب في معرفة النبات.