حقوقی، عسکر
عسكر حقوقى، استاد بازنشسته دانشگاه تهران، عضو هيئت علمى دانشگاه آزاد اسلامى واحد تهران، فرزند شادروان مهدى حقوقى وكيل پايه يك دادگسترى به سال 1299 در بابل تولد يافت.
تحصیلات
وی در سال 1318 از دانش‌سراى تهران فارغ‌التحصيل شد با سِمت دبيرى به خدمت وزارت فرهنگ درآمد.
وى حين خدمت در وزارت فرهنگ، در دانش‌سراى عالى مشغول تحصيل گرديد و در سال 1324 در رشته زبان و ادبيات فارسى ليسانسيه شد. ضمن انجام خدمات فرهنگى و تدريس و نيز رياست اداره انتشارات و تبليغات وزارت فرهنگ، مدارج مختلف علمى را طى كرد؛ ابتدا در دوره فوق ليسانس زبان و ادبيات فارسى و سپس در دوره دكترى اين رشته ادامه تحصيل داد. در سال 1335 از رساله دكترى خود دفاع نمود.
در همان سال به دانشگاه تهران منتقل شد و رياست دانشكده ادبيات به او محوّل گرديد. ضمن تدريس در دانشگاه از محضر درس آيت‌الله سيد عبدالرسول صدرايى استفاده كرد و بعضى از شاخه‌هاى معارف اسلامى را نزد وى فراگرفت. در سپتامبر سال 1961 (1341ش) از طرف دانشگاه تهران براى تصدى كرسى زبان و ادبيات فارسى دانشگاه معتبر استراسبورگ فرانسه مأموريت يافت كه پس از جنگ بين‌الملل اول تعطيل شده بود تا ادبيات فارسى در آن كشور رونق گذشته خويش را بيابد. چندى بعد انستيتو زبان و فرهنگ و تمدن ايرانى تأسيس شد و گروهى از دانشجويان ايرانى، افغانى، فرانسوى و عرب مشغول تحصيل شدند و درس زبان فارسى در مدارس فرانسه رسميت يافت.
كتابخانه انستيتو زبان و ادبيات و فرهنگ و تمدن ايرانى در پنج زبان تأسيس گرديد و انتشارات دو زبانه فارسى و فرانسه در اين مركز برقرار شد. سردبيرى اين انتشارات نيز با وى بود. از جمله فعالیت‌های اين مؤسسه برگزارى دو نمايشگاه بزرگ آثار هنرى ايران در دانشگاه استراسبورگ و... بود.
وى پس از چهار سال به ايران بازگشت و در دانشكده ادبيات مشغول تدريس شد. سپس طى حكمى از سوى دانشگاه تهران نامزد تصدى كُرسى زبان و ادبيات فارسى در دانشگاه بيروت شد، اما به علت تيرگى روابط سياسى دو كشور مأموريت در دانشگاه بيروت (لبنان) را تعطيل كرد و به ايران برگشت و در دانشكده ادبيات مشغول تدريس شد.
در سال 1351 استاد دانشكده علوم سياسى و اجتماعى شد و بيش از هفت سال به تدريس فلسفه سياسى اسلام و ادب، زبان و عرفان پرداخت. در سال 1358 به فرانسه رفته، ضمن اقامت در پاريس با استفاده از كتابخانه ملى آن شهر كه حدود سى سال با آن مأنوس بود، مشغول نگارش كتاب چهره راستين محمد(ص) با بيش از يك هزار صفحه و چند هزار رفرانس شد.
سپس به آمريكا سفر كرد و در شهر لوس آنجلس ساكن شد و به رياست دانشكده مطالعات و تحقيقات اسلامى رسيد. حاصل اين اقامت، ايراد بيش از هزار سخنرانى علمى در زمينه‌هاى ادبيات فارسى، عرفان، متون اسلامى و... بود.
در چهارمين سال اقامت در خارج به دعوت سفير سياسى ايران در سازمان ملل به وطن بازگشت و بازنشسته دانشگاه تهران شد، منتها تدريس را رها نكرد و در دانشگاه آزاد اسلامى، ادبيات و عرفان را تدريس مى‌كرد.
آثار
دكتر عسكر حقوقى از نوزده سالگى دست به قلم برد. گفته شده وى داراى حدود دويست جلد كتاب و رساله تحقيقى و علمى در زمينه‌هاى مختلف به زبان فارسى و فرانسه است كه قسمتى از آنها طبع و منتشر شده است:
- ترجمه فرمان حضرت على(ع) به مالك اشتر استاندار مصر؛
- شرح حال و سخنان عارف بزرگ بايزيد بسطام؛
- تأثير قرآن و احاديث در مثنوى معنوى مولانا جلال‌الدين رومى مشهور به مولوى؛
- نورى كه هرگز خاموش نمى‌شود، ضميمه روزنامه طبرستان؛
- لغات و تركيبات رودكى به‌مناسبت شاعر روشندل ايران رودكى؛
- تاريخ اجتماعى و سياسى و جغرافيايى عربستان سعودى؛
- فوايد لغوى تفسير ابوالفتوح رازى؛
- فهرست انتقادى نسخه‌هاى خطى كتابخانه ملى و دانشگاهى استراسبورگ به زبان فارسى؛
- شرح فارسى و تصحيح انتقادى مثنوى گلشن راز شيخ محمود شبسترى؛
- شرح حال كنت دو گوبينو، ديپلمات و خاورشناس فرانسوى؛
- مجموعه سخنرانى‌ها در كشور فرانسه، به زبان فرانسه با ترجمه فارسى؛
- شرح بر حديقه سنائى؛
- سبک و خصوصيات دستورى و لغوى و املايى بحثى كلامى از تفسير ابوالفتوح رازى با مقدمه‌اى درباره تشيع و سير آن در ايران [جلد اول تحقيق در تفسير ابوالفتوح رازى ]؛
- احاديث شيعه، با مقدمه‌اى در باب علم حديث، جلد دوم تحقيق در تفسير ابوالفتوح رازى؛
- قصص انبياء، جلد سوم تحقيق در تفسير ابوالفتوح رازى؛
- داستان داوود و سليمان از تفسير روض الجنان و روح الجنان، با تصحيح و تعليق و تحشيه؛
- مبانى ملى و دينى انقلاب اجتماعى ملت ايران؛
- مذهب تشيع و آرمان‌هاى ملى ايرانيان؛
- آيين سخنورى و نگارش و روش تحقيق؛
- شرح پانزده غزل از خواجه شمس‌الدين محمد حافظ؛
- از بعثت تا رحلت، جلد چهارم از كتاب تحقيق در تفسير ابوالفتوح رازى؛
- فرهنگ دو زبانى از تفسير ابوالفتوح رازى؛
- فرهنگ لغات و مصطلحات تفسير ابوالفتوح رازى؛
- اعلام و رجال از تفسير ابوالفتوح رازى، شرح حال بيش از سه هزار تن از اكابر علما و محدثين و مفسرين و ادبا؛
- تأثير قرآن در مثنوى؛
- ريشه‌هاى ملى و دينى انقلاب‌هاى اجتماعى دو هزار و پانصد ساله ايران؛
- سنت‌هاى كهن و گران‌بها در ايران، جشن‌هاى دهقانى و روستایى؛
- فلسفه سياسى اسلام.
وفات
سرانجام دكتر عسكر حقوقى پس از يك عمر تلاش و كوشش در پيشبرد معارف اسلامى و ايرانى، به سال 1380ش از دار فانى به دار باقى شتافت و در بهشت زهراى تهران آرميد.
منابع مقاله
برگرفته از: على‌اكبر زمانى‌نژاد، پايگاه مجلات تخصصى نور، آينه پژوهش، مهر و آبان 1384، شماره 94، ص47 - 56.
http://www.noormags.com/view/Magazine/ViewPages.aspx?ArticleId 32234.