كتاب الغصب
كتاب الغصب، اثر میرزا حبیب‌الله رشتی (متوفی 1312ق)، کتابی است یک‌جلدی به زبان عربی با موضوع فقه استدلالی جعفری. همان‌گونه که نویسنده در ابتدای کتاب بیان می‌کند، در این اثر به بیان موضوع، احکام و لواحق غصب پرداخته است.[۱]
| كتاب الغصب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | رشتی، حبیب‌الله بن محمدعلی (نويسنده) |
| ناشر | بی نا |
| مکان نشر | بی جا |
| موضوع | تصرف عدوانی (فقه) |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 191/7 /ر5ک2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مطالب کتاب طی مقاصدی بیان شده که در مقصد اول، مراد از غصب روشن و اسباب آن بیان گردیده است.
ایشان در همین مقصد، درباره معنی لغوی غصب نوشته: «الغصب معناه اللغوی الظلم و القهر بنص الفیروزآبادی و الجوهری و غیرهما و منه قوله تعالی...» یعنی معنی لغوی غصب، ظلم و قهر است. فیروزآبادی و جوهری و دیگران هم در کتاب‌هایشان بر این معنی تصریح کرده‌اند. عبارت «غصباً» در قول خداوند متعال در آیه شریفه: أَمَّا السَّفِينَةُ فَكَانَتْ لِمَسَاكِينَ يَعْمَلُونَ فِي الْبَحْرِ فَأَرَدتُّ أَنْ أَعِيبَهَا وَ كَانَ وَرَاءَهُم مَّلِكٌ يَأْخُذُ كُلَّ سَفِينَةٍ غَصْبًا ﴿کهف: 79﴾ هم به همین معنی است. گاهی نیز غصب بر معنایی اخص از این معنی دلالت دارد؛ یعنی بر استیلاء و استقلال بر مال غیر یا حقی از حقوق او. اختلاف کلمات فقها در تعریف غصب در زیادت و نقصان قیدها، به تحدید همین معنی اخص از غصب، برمی‌گردد... .[۲]
کتاب، چاپ سنگی است و در گوشه سمت راست اولین صفحه مطالبش که دومین صفحه از کتاب است مُهر «ندیم السلطان» خورده است. کتاب، فهرست خاصی ندارد که در ابتدا یا انتهای آن ذکر شده باشد ولی رئوس مطالبش در گوشه‌های سمت راست و چپ حاشیه بیان شده است؛ مثلاً در حاشیه سمت راست صفحه دو، دو مطلب اصلی با عناوین «التقاط» و «فی بیان معنی الغصب» ذکر شده است. کلمه ابتداییِ مطلبِ صفحه بعدی، در انتهای صفحه قبلی داخل یک نیم‌دایره نوشته شده و شماره صفحات به قرینه این نیم‌دایره در بالای صفحه داخل یک نیم‌دایره آمده است؛ مثلاً در نیم‌دایره پایینی صفحه 4 کتاب کلمه «جهة» نوشته شده که کلمه ابتدایی شروع مطالب در صفحه 5 کتاب است.
در آخرین صفحه کتاب، نام ناشر و سال و محل نشر آن این‌چنین ذکر شده است: «و قد باشر طبع هذا الکتاب، الاقل الحاج الشیخ احمد الشیرازی عفی عنه فی دار الخلافة الطهران سنه 1322 من الهجرة المقدسة النبویة».[۳]
پانویس
منبع مقاله
متن کتاب.