ابن خردادبه، عبیدالله بن عبدالله
ابوالقاسم عبيداللّه بن عبداللّه بن خردادبه (متوفاى حدود 300 ق)، مورخ و جغرافى‌دان، موسیقی‌دان قرن سوم هجرى قمرى و نویسنده کتاب المسالک و الممالک
| نام | ابن خردادبه، عبیدالله بن عبدالله |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ابن خردادبه، ابوالقاسم عبیدالله بن اح‍مد
ابن خرداذبه، عبیدالله بن اح‍مد |
| نام پدر | عبدالله |
| متولد | 205ق یا 211ق |
| محل تولد | خراسان |
| رحلت | 300 ق |
| اساتید | اسحاق موصلی |
| برخی آثار | المسالك و الممالك، ابن خرداذبه |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01082AUTHORCODE |
گفته شده كه وى ایرانى و نخست به آيين زرتشت بوده و از سوى برمكيان دين اسلام راپذيرفته است.
از اسلام آوردن وى به‌دست برمكيان چنين برمى‌آيدكه وى از مردم خراسان بوده است.
ولادت
در مورد سال ولادت و مرگ او اختلاف‌است.
مؤلفان دو تاريخ سال 205ق و سال 211ق را به عنوان زمان ولادت ابن خردادبه ذكر كرده‌اند. وى در اوايل زندگى به بغداد رفت و در سايۀ توجه و مراقبت پدر به تحصيل دانش پرداخت و مدتى نيز نزد اسحاق موصلى، موسيقى‌دان بزرگ و مشهور آن عصر، به فرا گرفتن هنر موسيقى اشتغال ورزيد.
وى در روزگار خلافت الواثق باللّه (227-232 ق) به سمت «صاحب‌البريد و الخبر» یعنى رئيس پست و اطلاعات منصوب شد و چنين به نظر مى‌رسد كه این شغل‌موجب آگاهى وسيع وى پيرامون وضع راهها، میزان خراج و اوضاع جغرافيايى و ادارى ایران و سرزمینهاى اسلامى و غير اسلامى و نيز سبب تأليف کتاب شده باشد.
نزدیکى‌او با خليفه معتمد عباسى و شركت در خوشگذرانيها و سرگرمى‌هاى ادبى و هنرى سبب شد كه‌ابن خرداد به جز از رشتۀ جغرافيا به مطالعه و نوشتن آثارى در زمینه‌هاى ادب، موسيقى، طباخى و غيره نيز بپردازد.
آثار
تاكنون ده اثر از وى شناخته شده است كه هشت اثر آن‌با نام‌هاى کتاب أدب السّماع، کتاب جمهرة انساب الفرس و النوافل، کتاب المسالك والممالك، کتاب الطبيخ، کتاب اللهو و الملاهي، کتاب الشراب، کتاب الأنواء، کتاب الندام و الجلساء، در فهرست ابن نديم آمده است.از دو اثر ديگر وى به نام «کتاب الكبير في التاريخ» و «کتاب أخبار» ابن خردادبه در منابع ديگر ياد شده است.
از مجموع این آثار جز دو اثر يعنى المسالك و الممالك و مختار من کتاب اللهو و الملاهي باقى نمانده است.
تأثير او بر جغرافى‌نگاران
ابن خردادبه بر جغرافى‌نگاران پس از خود تأثير فراوان گذارده است.از مؤلفان قديمى كه از وى متأثر شده‌اند مى‌توان يعقوبى، ابن فقيه، ابن رسته، ابن حوقل، مقدسى، جيهانى و مسعودى را نام برد.