بیرجندی واعظ، عبداللطیف بن علی
عبداللطیف بن علی بیرجندی واعظ، از خطیبان قرن دهم هجری قمری است که دارای ذوق شعری هم بوده و آثاری درباره فضایل اهلبیت(ع) نگاشته است. مهمترین اثر او «قصص الانبیاء در تاریخ حضرات انبیاء(ع)» است. او همچنین مضامین کتاب مناقب سید على بن شهاب‌الدّین همدانى را به نظم کشیده است.
| نام | بيرجندي واعظ، عبداللطيف بن علي |
|---|---|
| نام‌های دیگر | واعظ بيرجندي، ع‍ب‍دال‍طي‍ف بن علي
بيرجندي، ع‍ب‍دال‍طي‍ف بن علي واعظ، ع‍ب‍دال‍طي‍ف بن علي |
| نام پدر | علی |
| متولد | قرن دهم |
| محل تولد | بیرجند |
| رحلت | 921ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | فضايل و مناقب اهل بيت عليهم‌السلام: پنج تن آل عبا |
| کد مؤلف | AUTHORCODE06471AUTHORCODE |
تولد، وفات، معاصران
«از زندگانى عبداللطیف آگاهى گسترده‌اى در دست نیست، جز آنچه تاریخ‌نویسان محلى یا فهرست‌نگاران آثار وى ثبت کرده‌اند؛ ولى این مقدار روشن است که او در شهرستان بیرجند پا به عرصه وجود گذاشته و به سال 921ق، دار فانى را وداع نموده است. بدینسان وى با ریاضىدان و منجّم مشهور مولانا عبدالعلى بن محمّدحسین بیرجندى، متوفاى 934ق، همچنین با شاعر اهلبیت(ع)، محمّد بن حسام خوسفى، متوفاى 875ق، معاصر بوده است»[۱].
محمّد بن حسام در قصیده‌اى او را ستوده که برخى از ابیات آن چنین است:
| عبداللطیف! اى سخنت لؤلؤ خوشاب | آینه‌دار رأى منیر تو آفتاب | |
| باغ سخن که سنبل و ریحان از آن برند | از جویبار عذب مقال تو خورده آب | |
| زان رو که آفتاب کند اقتباس نور | چون ذرّه در هواى تو باشد به اضطراب | |
| با عزّ و جاه و دولت اقبال مردمى | خوش باد دور عمر تو چون مدّت شباب |
[۲].
اطلاعات علمی
وى خطیب، شاعر و نگارنده بوده که توانایىهاى خویش را در تدوین قصص انبیا و ذکر فضائل و مناقب اهلبیت(ع) و ابراز ارادت به آنان آشکار ساخته است.[۳].
مرحوم آیتى در کتاب بهارستان به نقل از تاریخ حسامى مى‌نویسد: مولانا عبداللطیف بیرجندى، افصح الشّعراء است که خداوند مجید لطیف، لطائف بسیار و ظرائف بی‌شمار در وجود او به ظهور آورده که از آن جمله است لطف طبع و حسن تقریر و بیان دلپذیر و در مناقب ائمه اطهار(ع) قصاید غرّاء دارد و مضامین کتاب مناقب سید على بن شهاب‌الدّین همدانى را به نظم آورده است.[۴].
«بنا بر آنچه دانشمند آلمانى هرمان اته در کتاب تاریخ ادبیات ایران، ترجمه دکتر شفق نوشته، وى از معاریف عصر خود بوده است و کتاب مشهور قصص الانبیاء در تاریخ حضرات انبیاء(ع)، از او است»[۵].
«عبداللطیف داراى آثار و اشعار زیادى است و چنان‌که از آثارش برمی‌آید، داراى نثرى فصیح بوده و در ترسیم و توصیف وقایع، ذهن نیرومند و آفریننده‌اى داشته است. مهمترین اثر وى کتاب «قصص الانبیاء» است که وى در اول کتاب هدف خود از تألیف آن را چنین شرح مىدهد: همگى همّت مصروف آن شد که قصص انبیاى کرام - صلوات‌اللّه‌علیهم‌اجمعین - نوشته شود که ببینند از دور آدم صفی‌اللّه(ع) تا زمان حضرت مصطفى(ص)، مجموع انبیا و رسل در این دار فانى چه‌ها دیده‌اند تا بدین سبب آسودگى خاطر یابند و شکر حضرت بارى جلّ ذکره نمایند و صبر کنند و توکل کلّ بر حضرت جلیل جبّار کنند»[۶].
پانویس
منابع مقاله
ربانی گازاری، علی، پیشگفتار کتاب «فضایل و مناقب اهلبیت(ع): پنج تن آل عبا»، اثر بیرجندى واعظ، عبداللطیف بن على، به تحقیق على ربانى گازارى، نورگستر، قم، 1384ش.