أساس السياسة

أساس السياسة ، تأليف جمال‌الدین علی بن یوسف قفطی (متوفی 646ق/1248م)، مجموعه داستان‌ها و حکایاتی است پیرامون نحوه حکومت و مملکت‎داری که با تحقیق جلیل عطیه به چاپ رسیده است.

‏أساس السياسة
پدیدآوران	قفطی، علی بن یوسف (نويسنده) عطيه، جليل (محقق)
ناشر	دار الطليعة للطباعة و النشر
مکان نشر	لبنان - بيروت
سال نشر	مجلد1: 2008م , 1429ق,
موضوع	اخلاق و سياست پادشاهي - آداب و رسوم - متون قدیمی تا قرن 14 سياست در ادبيات شاهان و فرمان روايان - آداب و رسوم - متون قدیمی تا قرن 14 شاهان و فرمان روايان - اخلاق - متون قدیمی تا قرن 14
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‏JC‎‏ ‎‏49‎‏ ‎‏/‎‏ق‎‏7‎‏الف‎‏5
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

تاریخ نگارش

کتاب در قاهره و مابین سال‎های 589-‎596ق، نوشته شده است.

انگیزه نگارش

نویسنده، کتاب را به‌منظور اهدا کردن به عثمان بن یوسف صلاح‌الدین ایوبی (567-‎595ق) به رشته تحریر درآورده است.

ساختار

کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز شده و مطالب بدون تبویب و فصل‎بندی، دربردارنده مجموعه‌ای از حکایات، پندها و مثل‎های مربوط به حکومت و مملکت‎داری است.

نویسنده، کتاب خویش را بر اساس روش و اسلوبی که پیش از آن سابقه نداشته، تحریر نموده است؛ زیرا پیش از وی، کتبی که به‌منظور پند و اندرز سلاطین و بیان امور مملکت‎داری نوشته می‌شد، غالباً از زبان حیوانات نوشته می‌شد، اما وی، این کتاب را به‌صورت مجموعه داستان‌هایی از زبان یک کنیز برای پادشاه، به نگارش درآورده است.

گزارش محتوا

در مقدمه محقق، ضمن اشاره به ارتباط میان تراث سیاسی ادبی فارسی و عربی با یکدیگر و ارائه شرح ‎حال مختصری از نویسنده، به ذکر اقدامات تحقیقی صورت‌گرفته در کتاب، پرداخته شده است که از جمله آنها، عبارتند از:

1. حفظ متن کتاب و قرار دادن عناوین متناسب با نصوص به‌منظور توضیح آنها در داخل کروشه []؛
2. توثیق نصوص کتاب با مصادری که از آنها نقل شده‌اند یا از نظر معنا با آنها نزدیکند؛
3. شرح پاره‌ای از کلمات لغوی یا ادبی که معنای آنها سخت به نظر می‌رسد، با رجوع به معاجم لغت معتبر؛
4. تخریج اشعار از دیوان‌ها و کتب ادبی مشهور؛
5. ارائه شرح‎ حال برای برخی از اعلام مذکور در متن؛
6. تهیه فهارس فنی برای کتاب و....

در مقدمه مؤلف، به وجود پاره‌ای از سخنان که دربردارنده سیاست‎های ملوکانه و آداب حکومت‎داری است، در کلام برخی از ملوک فارس اشاره گردیده است.

از جمله حکایات و موضوعات مطرح‎شده در کتاب، می‌توان به حکایت اسکندر و معلم او، شروط وزارت، اسباب زوال ملک، مکر زنان و تقابل عقل و هواپرستی اشاره نمود.

وضعیت کتاب

فهارس کتاب در انتهای آن جای گرفته است که عبارتند از فهرست‎های: آیات؛ احادیث؛ اعلام؛ اماکن و بقاع؛ قوافی و موضوعات کتاب.

در پاورقی‌ها به توضیح و تشریح کلمات سخت و دیریاب متن، پرداخته شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.