حاشية العطار علی شرح الخبيصي
حاشية العطار علی شرح الخبيصي و بهامشها حاشية العلامة ابن سعيد رحمه‌الله، کتابی است در موضوع منطق که حاوی شرح و تعلیقاتی بر تهذيب المنطق تفتازانی است.
| حاشية العطار علی شرح الخبيصي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عطار، حسن بن محمد (محشی)
تفتازانی، مسعود بن عمر (نویسنده) خبیصی، عبیدالله بن فضل الله (نویسنده) ابن سعید، محمد بن علی (محشی) |
| عنوان‌های دیگر | تهذيب المنطق. شرح
التذهيب في شرح التهذيب. حاشيه حاشية علي شرح التهذيب المنطق حاشية العلامة إبن سعيد رحمة الله شرح التهذيب. حاشيه |
| ناشر | دار إحياء الکتب العربية |
| سال نشر | مجلد1: 1380ق , |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتاب حاضر، مشتمل بر حاشیه حسن بن محمد عطار (1250ق) بر التذهيب في شرح التهذيب، تألیف عبیدالله بن فضل‌الله خبیصی (متوفی 1050ق) است که آن نیز شرح بر تهذيب المنطق مسعود بن عمر تفتازانی (متوفی 792ق) است. در حاشیه این اثر، حاشیه محمد بن علی بن سعید (متوفی 1199ق) بر التذهيب في شرح التهذيب، درج شده است.
شرح عطار در سال 1240ق، به پایان رسیده است[۱].
در ابتدای کتاب دو مقدمه آمده که حاشیهنگار اول (حسن بن محمد عطار) و حاشیهنگار دوم (محمد بن علی بن سعید)، هرکدام به‌صورت جداگانه به معرفی خویش پرداخته و از انگیزهشان که رفع ابهام از غوامض کتاب بوده، سخن به میان آورده‌اند. حسن بن محمد عطار در اینباره (انگیزه نگارش حاشیه) می‌گوید: هرچند شرح خبیصی دارای الفاظی وجیز معانی‌ای سالم است، لکن محتاج به تکمیل برخی از مباحث و کشف پاره‌ای از غوامض است.
هر دو حاشیهنگار، مطالبی را در محاسن و معایب شرح یس (یاسین) بن زینالدین بیان نموده‌اند[۲].
در هر صفحه از کتاب، در داخل مستطیل، اصل کتاب، شرح و حاشیه آن به‌صورت زیر ذکر شده است: نخست بخشی از شرح عبیدالله بن فضل‌الله خبیصی آمده و به فاصله خطی ممتد و تیره، حاشیه عطار در ذیل آن ذکر شده است.
شارح در هر بخش از عبارت خویش، قسمتی از کتاب تهذيب المنطق تفتازانی را در پرانتز آورده و به شرح آن پرداخته و محشی در ذیل خط تیره بخشهای متعدد عبارت شارح را به‌صورت «قوله...» در داخل پرانتز نهاده و به شرح و توضیح آن پرداخته است.
حواشی ابن سعيد، در بیرون از مستطیل ذکر گردیده؛ او نیز بخشهایی از عبارت شارح را به‌صورت «قوله...» در داخل پرانتز آورده و آن را تشریح نموده است.
در کتاب بعد از مباحث مقدماتی علم منطق، همچون تقسیم علم به تصور و تصدیق و تعریف و اقسام آن، سه قسم دلالت تضمنی، التزامی و مطابقی آمده است[۳].
مباحث این اثر با بحث از اجزای سه‌گانه علوم، یعنی موضوعات، مسائل و مبادی ختم شده است[۴].
برخی از صفحات، خالی از حاشیه ابن سعد است[۵].
فهرست محتویات، در پایان اثر آمده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.