معجم قری جبل عامل
معجم قرى جبل عامل، كتابى است به زبان عربى كه به معرفى روستاهاى منطقه جبل عامل، در جنوب لبنان مى‌پردازد.
| معجم قری جبل عامل | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ظاهر، سلیمان (نویسنده) |
| ناشر | دار التعارف للمطبوعات |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1427 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | جبل عامل - فرهنگ جغرافیایی روستاها - جبل عامل - نامهای جغرافیایی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | DS 89 /ج2ظ2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
جبل عامل، منطقه‌اى است در جنوب لبنان كه مشتمل است بر سرزمين‌هاى ساحلى و كوهستانى. اين منطقه آبادى‌ها و شهرهاى بسيار و معروفى دارد. همچنين اين منطقه داراى آثار تاريخى بسيار است كه از مهم‌ترين آنها مى‌توان به آثار شهرهاى معروف صور و صيدا و حومه آنها اشاره كرد. جبل عامل به دلايل گوناگون سرزمين مقدس به شمار مى‌رود؛ از جمله به سبب وجود مزارات بسيارى از پيامبران و اوليا و بزرگانى؛ چون يوشع بن نون؛ وصى موسى(ع) و حزقيل پيامبر، تردد حضرت مسيح(ع) در بخش‌هاى مختلف آن و روايتى از پيامبر اكرم(ص) كه الجليل را كه در اين منطقه واقع شده را، جزء كوه‌هاى مقدس شمرده است.
جبل عامل سرزمين شیعیان شمرده مى‌شود. مشهور است كه اهالى آن پيش از ديگر شهرها به تشيع گرويده‌اند و اين به زمان تبعيد ابوذر غفارى به شام در سال24ق. توسط عثمان بن عفان و از آنجا به جبل عامل توسط معاويه بن ابى‌سفيان، باز مى‌گردد.
مؤلف اين كتاب را با هدف تكميل كار نویسنده‌اى از نويسندگان جبل عامل كه به نگارش اثرى درباره «قراى جبل عامل در قرن دوازدهم هجرى» مبادرت ورزيده و از يادكرد بسيارى از قراى اين منطقه غفلت نموده بود، به انجام رسانيده است.
اين كتاب در سال1930م. به نگارش درآمده است.
ساختار
كتاب؛ مشتمل بر مقدمه‌اى به قلم شيخ حسن بغدادى، مدير مؤسسه الامام الصادق عليه‌السلام للبحوث فى تراث علماء جبل عامل، بيوگرافى كوتاهى از زندگى مؤلف به قلم فرزند مؤلف؛ عبدالله الشيخ سليمان ظاهر و دو مقدمه به قلم مؤلف است. مطالب كتاب تنها به شيوه معجمى(فرهنگنامه‌اى)؛ يعنى بر اساس ترتيب حروف الفبا تنظيم گرديده است. ذيل هر يك از حروف «عين» و «كاف» مؤلف بابى را قرار داده است.
گزارش محتوا
مؤلف در اين كتاب به ترتيب حروف الفبا و ذيل هر يك از اين حروف به معرفى يكى از قرى و آبادى‌هاى جبل عامل، كه بسيارى از آنها در زمان حاضر به شهرها بزرگ و كوچك مبدل گشته‌اند، مى‌پردازد. وى پس از ذكر نام هر يك از قرى به درج دقيق نحوه تلفظ آن اشاره كرده و در برخى موارد به بيان تاريخچه‌اى كوتاه درباره آن مى‌پردازد. پس از آن به معناى واقعى اسم مورد نظر اشاره كرده و در ادامه به بيان دقيق موقعيت جغرافيايى آبادى مذكور پرداخته و از منابع تاريخى‌اى كه در آنها از قريه مورد نظر نام برده شده، ياد مى‌كند. مؤلف در برخى موارد به شمار ساكنان آبادى مورد نظر و دين و مذهب آنان نيز اشاره مى‌كند. وى در مورد برخى از آبادى‌ها به معرفى وضعيت فعلى آنها از نظر عمران و خرابى نيز مى‌پردازد. مؤلف همچنين به تحريفاتى كه در «قاموس لبنان» نوشته، وديع حنا درباره نام بسيارى از آبادى‌ها صورت گرفته اشاره مى‌كند.
وضعيت كتاب
كتاب، مشتمل بر پاورقى‌هايى به قلم مؤلف، فهرست مطالب، فهرست منابع و مآخذ و تصاويرى از مؤلف است.
منابع مقاله
1- عبدالله الشيخ سليمان ظاهر، مختصرى از زندگى‌نامه مؤلف.
2- عودى، ستار، دانشنامه جهان اسلام، ج9، ص615-617.
3- مقدمه اول و دوم مؤلف بر كتاب.