چهار مقاله

چهار مقاله، تألیف احمد بن ‎عمر بن ‎علی نظامی عروضی سمرقندی (متوفی حدود 550ق)، کتابى است مشهور، مشتمل بر حکایات و نوادرى درباره دبیران و شاعران و منجمان و طبیبان، مربوط به قرن ششم هجری.

‏چهار مقاله
چهار مقاله
پدیدآوراننظامی، احمد بن عمر (نویسنده)

قزوینی، محمد (مصحح)

معين، محمد (اهتمام)
عنوان‌های دیگرطبق نسخه ای که به سعي و اهتمام و تصحيح محمد قزوینی بسال 1327ق. درقاهره چاپ شده
ناشرامير کبير
مکان نشرايران - تهران
سال نشرمجلد1: 1380ش ,
موضوعنثر فارسی - قرن 6ق.
زبانفارسی
تعداد جلد1
کد کنگره
‏‏PIR‎‏ ‎‏5117‎‏ ‎‏/‎‏چ‎‏9‎‏
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

عنوان اصلى کتاب «مجمع‎ النوادر» است، اما چون مشتمل بر چهار مقاله در فنون مختلف است، به چهار مقاله شهرت یافته است. این کتاب، یکی از نفایس آثار قدیم و نوادر کتب ادبی زبان‎ پارسی‎ ما‎ست که از حیث سلاست انشاء، نزاهت اسلوب و لطافت بیان، دارای اهمیتی شایان بوده و در حدود‎ سال 550ق، به وجود‎ آمده‎ و نمونه دلپذیر انشای هشت قرن پیش می‎باشد. این کتاب را می‎توان به یک منبع روشنایی تشبیه نمود که شاهد زیبای ادبیات ما را از پس ظلمات اعصار‎ سالفه، به فرزندان عصر چهاردهم هجری می‎شناساند[۱].

ازآنجاکه این کتاب، پیش از این معرفی گردیده است، در این نوشتار، به معرفی نسخه‎ای از آن پرداخته شده است که به تصحیح محمد قزوینی و با تصحیح مجدد و شرح لغات و عبارات و توضیح نکات ادبی محمد معین، به چاپ رسیده است.

این نسخه، نواقص موجود در چاپ‎های گذشته را از هر جهت تکمیل کرده است[۲].

این کتاب نخست در تهران، به سال 1305ق، طبع شده و بار دیگر با تصحیح و مقدمه و تعلیقات محمد قزوینی در سال 1327ق، در قاهره چاپ شده و متن نسخه اخیر، در برلین و تهران، چند بار دیگر، به طبع رسیده است. چون از سال چاپ نسخه تصحیح‎شده علامه قزوینی مدت زیادی گذشته و در این مدت، خود وی و فاضلان دیگر در تصحیح متن کتاب و تعلیقات آن، نظرهایی حاصل کرده‎اند و نسخه‎هایی به‎غیر از نسخه‎هایی که در دسترس علامه قزوینی بوده، به دست آمده است، آقای معین، مجموعه تصحیحات و حواشی مذکور را با یادداشت‎های خود تدوین کرده و با مقدمه مفصل و تعلیقات چاپ‎شده و چاپ‎نشده علامه قزوینی و محققان دیگر، با فهرست‎های مختلف، به‎عنوان ضمایم این جلد، به طبع رسانده است. در این مقدمه، ضمن معرفی کتاب و نویسنده آن، نشانه‎های اختصاری که در کتاب به‎کار رفته، توضیح داده شده است[۳].

در این نسخه، ابتدا متن کتاب قرار گرفته و سپس در پایین آن، تعلیقات و حواشی علامه قزوینی ذکر شده و پس از آن، تعلیقات و حواشی دکتر معین درج شده است. کتاب، فاقد فهرست می‎باشد.

پانویس

  1. بی‌نام، ص429
  2. ر.ک: همان
  3. ر.ک: مقدمه، ص3-‎7

منابع مقاله

  1. مقدمه و متن کتاب.
  2. بی‌نام، «چهار مقاله عروضی سمرقندی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: بهار، بهار 1355، شماره 1 (1 صفحه، ‎از 429-‎429).

وابسته‌ها

کلیات چهار مقاله