البحوث الهامة في المكاسب المحرمة

البحوث الهامة في المكاسب المحرمة، شرحی است بر کتاب مکاسب محرمه شیخ مرتضی انصاری (1214-1281ق) که توسط سید محسن خرازی (متولد 1316ش) نوشته شده است. این اثر به همت علی‎رضا جعفری درباره احکام کسب‎ها، به‎خصوص کسب‎های حرام منتشر شده است.

‏البحوث الهامة في المكاسب المحرمة
پدیدآوران	خرازی، محسن (شارح) جعفری، علی رضا (اهتمام) انصاری، مرتضی بن محمدامین (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	المکاسب. برگزيده. شرح
ناشر	مؤسسه در راه حق
مکان نشر	ايران - قم
سال نشر	مجلد1: 1423ق , مجلد2: 1423ق , مجلد3: 1426ق , مجلد7: 1432ق ,
موضوع	انصاري، مرتضي بن محمد امين، 1214 - 1281ق. المکاسب - نقد و تفسير معاملات (فقه) کسب و کار حرام
زبان	عربی
تعداد جلد	7
کد کنگره	‏‏BP‎‏ ‎‏190‎‏/‎‏1‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏8‎‏ ‎‏م‎‏70‎‏23‎‏34
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

این اثر نتیجه و ماحصل مباحث علمی آیت‌الله خرازی حول کتاب مذکور است که به مدت دو سال به طول انجامیده است. از مزایای این مباحث نقل و بررسی اقوال و نظرات علمای قدیم است؛ به‎گونه‎ای که آن اقوال برخلاف نظرات عالمان متأخر، در استنباط احکام نقش بسزایی دارند و اقبال و اعراض عالمان قدیم در اختیار یک حکم مؤثر است.

آیت‌الله خرازی این اثر را با استعانت از خدای تعالی و استمداد از پیامبر(ص) و امام جعفر صادق(ع) در سال 1414ق، آغاز نموده است. ایشان در ابتدای مباحث، بخشی از جملات شیخ انصاری را با عنوان «قال الشيخ الأعظم» می‎آورد، سپس به شرح آن با استفاده از آیات، روایات، نظرات فقها و لغویان می‌پردازد.

کتاب مکاسب دارای شروح و حواشی بسیاری است که این اثر یکی از آن‎هاست. نویسنده سعی نموده مشکلات و غوامض آن را حل کرده و مسائل مبهم را روشن نماید. آیت‌الله خرازی در این اثر فروعات و مسائل مستحدثه بسیاری را مورد بحث قرار داده، به‎گونه‎ای که خواننده، تحقیقات شگرف و اندیشه‎های بلند فقهی را در اسلوبی زیبا و متین می‎یابد.

پاره‎ای از مسائل جدید فقهی که در این کتاب مطرح شده، عبارت است از:

1. آیت‌الله خرازی درباره مرگ، معتقد است که تشخیص مرگ، یا به‎وسیله عرف صورت می‎گیرد یا اینکه به‎وسیله پزشک و متخصص انجام می‎پذیرد؛ اگر‎ عرف عام، به مرگ شخصی‎ یقین‎ کند، درحالی‎که‎ متخصصان، جملگی و بدون اختلاف، به زنده‎ بودن‎ وی حکم کنند، جایز نیست که احکام اموات درباره وی جاری‎ شود‎، بلکه چه‎بسا عمل به عقیده‎ عرف (مرده دانستن) و دفن‎ وی‎، مصداق قتل قرار گیرد؛ ازاین‎رو‎، با صرف نبودِ حرکت در شخص و ایست قلبی - ‎تنفسی، روا نیست تا حکم به حدوث‎ موت‎ گردد و تا زمانی که مرگ شخصِ‎ مصدوم‎، مشکوک‎ است‎، درنگ‎ و انتظار تا آشکار‎ شدن‎ علائم نعشی و قطعی شدن فوت واجب می‎باشد.
2. ایشان در چهارمین مورد جواز تشریح میت می‎گوید: اگر میت پیش از مرگ وصیت کند که جسد او را مجانی‎ برای‎ انجام‎ تشریح تحویل دهند و چنین وصیتی را مشروع بدانیم، با انجام تشریح، دیه‎ای‎ ثابت نخواهد شد؛ زیرا اولاً، با وجود درخواست خود میت عنوان هتک و اهانت به میت صدق‎ نمی‎کند؛ ثانیاً، این کار به‎مقتضای وصیت میت است و چگونه می‎شود عمل‎ به‎ وصیت، خسارتی را متوجه ما کند.
3. آیت‌الله خرازی درباره موسیقی و آلات آن بعد از ذکر روایتی در این‎باره می‎گوید: این روایت تنها دلالت بر نادرستی منشأ اولی پیدایش آلات‎ موسیقی‎ دارد و علاوه‎ بر آن مذمت نواختن لذت‎بخش که منصرف به لذت شهوانی است، استفاده می‎شود و تعجب است که‎ برخی از آن استفاده حرمت کلی موسیقی بکنند.

این اثر در هفت جلد منتشر شده که در ابتدای جلد اول، دو مقدمه از محقق و مؤلف آمده است. در انتهای هریک از جلدهای مذکور، فهرست محتویات آن جلد ذکر شده است.

بیشتر پاورقی‎ها به ذکر مستندات مطالب کتاب اختصاص یافته است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. ستوده، حمید، «پردازشی به مرگ مغزی از نگاه فقه و حقوق»، فقه اهل‎بیت، زمستان 1390، شماره 68، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز).
3. ستوده، حمید؛ احمدی، احمد، «کالبدشکافی جنایی»؛ پردازش فقهی - حقوقی، فقه پزشکی، زمستان 1390 و بهار 1391، شماره 9 و 10، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز).
4. رفیع‎پور، سید محمدمهدی، «بازپژوهی تعینات هنر: موسیقی؛ «موسیقی» از منظر فقه اسلامی»، الهیات هنر، بهار 1395، شماره 4، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز).