الرحلة الحجازية
الرحلة الحجازية، تألیف اولیا چلبى متولد 1020ق در استانبول است، كه درباره‌ى سفرش به سرزمين حجاز و توصيف مكان‌ها و مسائل اجتماعى، اقتصادى، فرهنگى، و جغرافى اين منطقه، است كه به زبان عربی ترجمه و چاپ شده است.
| الرحلة الحجازية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صفصافی، احمد مرسی (مترجم) اولیاء چلبی (نویسنده) |
| ناشر | دار الآفاق العربية |
| مکان نشر | قاهره - مصر |
| سال نشر | 1999 م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 977-5727-55-3 |
| موضوع | اولیاء چلبی، 1020 - 1090؟ ق. - سفرها
حج سفر نامهها عربستان سعودی - سیر و سیاحت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DS 247/9 /ح3الف8 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
يك مقدمه از مترجم كتاب ذكر شده است. در ادامه متن اصل كتاب عنوان شده است. كتاب شامل فصل و باب خاصى نمى‌باشد و با ذكر اماكن و بناها، به توصيف و طرح مطالبى پيرامون آن، مى‌پردازد.
گزارش محتوا
دكتر صفصافى احمد مرسى در مقدمه، از سفرهاى حج و اهميت آن و علماى اندلسى بين قرن سوم و هفتم، كه به اين سفر از اقصى نقاط عالم اسلامى جهت انجام دادن ركنى از اركان دين و اداى فريضه الهى و بهره‌مندى از علم و معرفت، آمده و صاحب تأليفاتى در مورد اين منطقه بوده‌اند، نام برده است.
در مقدمه به 15 سفرنامه كه قبل از اولیا چلبى درباره‌ى سرزمين حجاز نوشته شده، و 10 سفرنام‌هاى كه بعد از وى انجام گرفته است، اشاره مى‌نمايد. و به ذكر سفرنامه‌هایى كه در قرن چهاردهم پيرامون اين سرزمين صورت گرفته است، مى‌پردازد.
براى روشن شدن أمر، دو مطلب را عنوان بحث قرار داده است:
أ- حجار در عصر عثمانى.
ب- اولیا چلبى و شرح حال مختصر وى.
برخلاف سفرنامه‌هاى ديگر اولیا چلبى اين سفرنامه با اين كه پيرامون سرزمين نسبتا وسيع حجاز نوشته شده است، اما از محتوا و حجم كمى برخوردار است، و توقع مى‌رفت كه با توجه به سفرهاى طولانى وى، درباره حجاز و اماكن مختلف آن بيشتر بنويسد.
اولیا چلبى در سفرنامه حجازش، به تعريف از اوصاف حرمين شريفين و آنچه كه در آن دو از تعداد مأذن، درها، ستون‌ها، پنجره‌ها، همچنين تعريفى از ساكنان بقيع، از اصحاب رسول‌الله(ص) مى‌پردازد. به علاوه وصفى از ديوارها، مساجد، تكيه‌ها مى‌نمايد. در ضمن، از قطب‌هاى علمى و وصف اوضاع اجتماعى، اقتصادى، ادارى، و تشكيلات نظامى و تقسيمات ادارى شام و حجاز، مطالبى را عنوان مى‌دارد.
در ادامه، اماكن زيارتى خارج مدينه، اطراف مكه مكرمه، اوصاف فتح مكه به دست رسول‌الله، اماكنى كه دعا در آنجا مستجاب است، همچنين اوصاف مدارس شهر مكه را معرفى مى‌نمايد.
وضعيت كتاب
در خاتمه، فقط يك فهرست كه شامل مطالب كتاب مى‌باشد، عنوان شده است.
آقاى صفصافى كتاب را به عربى ترجمه نموده‌اند.
منابع مقاله
- متن و مقدمه كتاب.
- دائرةالمعارف بزرگ اسلامى.