ابن جزی، محمد بن احمد
ابوالقاسم محمد بن احمد بن جزى كلبى متولد 693ق 1294م و متوفاى 741 ق- 1340 م، فقيه مالكى، مفسّر و شاعر غرناطى.ابن جزىّ، نام چند تن از علماى خاندان بنى جزى كه در سده‌هاى 7-9 ق-13-15م در مغرب و اندلس مى‌زيسته‌اند و به «كلبى» معروفند.اين خاندان در اصل اهل ولبه از دژهاى براجله (واقع در جنوب غرناطه) بوده‌اند، نخستين فرد از این خاندان، همراه حاكم اندلس ابوالخطّار حسام بن ضرار كلبى به هنگام فتح اندلس بر این سرزمین آمد.
| نام | ابنجزی، محمد بن احمد |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ابنجزی ال‍ک‍ل‍ب‍ی، اب‍و ال‍ق‍اس‍م محمد
ابنجزی ال‍ک‍ل‍ب‍ی، محمد بن احمد ک‍ل‍ب‍ی، محمد بن احمد غرناطی، محمد بن احمد |
| نام پدر | |
| متولد | 1294 م |
| محل تولد | |
| رحلت | 741 ق یا 1340 م |
| اساتید | |
| برخی آثار | التسهیل لعلوم التنزیل |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02811AUTHORCODE |
از مشاهير این خاندان، محمد بن احمد مى‌باشد.وى در غرناطه زاده شد
استادان
فقه، حديث، قرآن و ادب عرب را نزد ابوجعفر ابن زبير و قرائات را نزد ابوعبداللّه ابن كمّاد قارى آموخت و از عبدالله بن احمد بن مؤذن و ابوولید حضرمى حديث شنيد، سپس در سلك ملازمان ابوعبداللّه ابن رشيد خطيب در آمد.وى از گروهى نيز روايت كرد كه ابن خطيب همۀ آنان را نام برده است.
ابن جزى در علوم مختلف چيره دست بود، چنانكه در عين جوانى به عنوان امام و خطيب مسجد اعظم برگزيده شد و آنچنان شهرت يافت كه به گفتۀ ابن احمر از اندلس تا طرابلس به فتواى او عمل می‌كردند.
شاگردان
اگر چه اشتغال دائمى وى تدريس و تعليم بوده است، امّا از میان همۀ شاگردان او بيشتر به فرزندانش اشاره شده است.با اينهمه ترديد نيست كه ابن خطيب مشهورترين شاگرد او بوده است، علاوه بر او شخصى ديگر به نام حضرمى نيز از او به عنوان استاد خود ياد كرده است. ابراهيم خزرجى را نيز از جملۀ شاگردان او شمرده‌اند.
اشعار
وى اشعارى نيز به پيروى از شاعرانى چون ابوالعلاى معرى، ابوطاهر سلفى و ديگران سروده است.محتواى آنها ستايش زهد و پرهيزكارى و نيز مدح پيامبر(ص) است.وى در آخرين شعر خود كه در میدان جنگ سروده، آرزوى شهادت در راه خدا كرده است.ابن جزى در جنگ طريف كه ابن خطيب از آن به عنوان «الوقيعه الكبرى» و يا «يوم الكائنة بطريف» یاد كرده است و نزد اروپائيان به جنگ ريوسالادو مشهور است، كشته شد.
آثار
ايشان داراى تأليفات و آثار بسيارى در علوم و فنون مختلف است و ابن خطيب 11 اثر برای وى بر شمرده است، اما اكنون تنها 5 کتاب از وى به صورت چاپى و خطى موجود است. آثار چاپى عبارتند از:
- الانوار السّنيّة في الكلمات السّنيّة يا الانوار السنية في الالفاظ السنية من الاحاديث النبویة.
- التسهيل لعلوم التنزيل(تفسير مورد بحث)
- القوانين الفقهية في تلخيص مذهب المالكية يا قوانين الاحكام اشرعية و مسائل الفروع الفقهية.
آثار خطى نيز عبارتند از:
- کتاب في عقائد الدين يا النور المبين في قواعد عقائد الدين.
- المختصر البارع في قراءة نافع.
آثار ديگرى نيز به وى نسبت داده‌اند از قبيل:
- اصول القرّاء الستة غير نافع
- تقريب الوصول الى علم الاصول
- الفوائد العامة في لحن العامة
- الدعوات و الاذكار المخرجة من صحيح الاخبار
- التنبيه على مذهب الشافعية و الحنفية و الحنابله.