البحوث الهامة في المكاسب المحرمة
البحوث الهامة في المكاسب المحرمة، شرحی است بر کتاب مکاسب محرمه شیخ مرتضی انصاری (1214-1281ق) که توسط سید محسن خرازی (متولد 1316ش) نوشته شده است. این اثر به همت علیرضا جعفری درباره احکام کسبها، بهخصوص کسبهای حرام منتشر شده است.
| البحوث الهامة في المكاسب المحرمة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | خرازی، محسن (شارح)
جعفري، علي رضا (اهتمام) انصاري، مرتضي بن محمدامين (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | المکاسب. برگزيده. شرح |
| ناشر | مؤسسه در راه حق |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | مجلد1: 1423ق ,
مجلد2: 1423ق , مجلد3: 1426ق , مجلد7: 1432ق , |
| موضوع | انصاري، مرتضي بن محمد امين، 1214 - 1281ق. المکاسب - نقد و تفسير
معاملات (فقه) کسب و کار حرام |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 7 |
| کد کنگره | BP 190/1 /الف8 م702334 |
این اثر نتیجه و ماحصل مباحث علمی آیتالله خرازی حول کتاب مذکور است که به مدت دو سال به طول انجامیده است. از مزایای این مباحث نقل و بررسی اقوال و نظرات علمای قدیم است؛ بهگونهای که آن اقوال برخلاف نظرات عالمان متأخر، در استنباط احکام نقش بسزایی دارند و اقبال و اعراض عالمان قدیم در اختیار یک حکم مؤثر است[۱].
آیتالله خرازی این اثر را با استعانت از خدای تعالی و استمداد از پیامبر(ص) و امام جعفر صادق(ع) در سال 1414ق، آغاز نموده است[۲]. ایشان در ابتدای مباحث، بخشی از جملات شیخ انصاری را با عنوان «قال الشيخ الأعظم» میآورد، سپس به شرح آن با استفاده از آیات، روایات، نظرات فقها و لغویان میپردازد.
کتاب مکاسب دارای شروح و حواشی بسیاری است که این اثر یکی از آنهاست. نویسنده سعی نموده مشکلات و غوامض آن را حل کرده و مسائل مبهم را روشن نماید. آیتالله خرازی در این اثر فروعات و مسائل مستحدثه بسیاری را مورد بحث قرار داده، بهگونهای که خواننده، تحقیقات شگرف و اندیشههای بلند فقهی را در اسلوبی زیبا و متین مییابد[۳].
پارهای از مسائل جدید فقهی که در این کتاب مطرح شده، عبارت است از:
- آیتالله خرازی درباره مرگ، معتقد است که تشخیص مرگ، یا بهوسیله عرف صورت میگیرد یا اینکه بهوسیله پزشک و متخصص انجام میپذیرد؛ اگر عرف عام، به مرگ شخصی یقین کند، درحالیکه متخصصان، جملگی و بدون اختلاف، به زنده بودن وی حکم کنند، جایز نیست که احکام اموات درباره وی جاری شود، بلکه چهبسا عمل به عقیده عرف (مرده دانستن) و دفن وی، مصداق قتل قرار گیرد؛ ازاینرو، با صرف نبودِ حرکت در شخص و ایست قلبی - تنفسی، روا نیست تا حکم به حدوث موت گردد و تا زمانی که مرگ شخصِ مصدوم، مشکوک است، درنگ و انتظار تا آشکار شدن علائم نعشی و قطعی شدن فوت واجب میباشد[۴].
- ایشان در چهارمین مورد جواز تشریح میت میگوید: اگر میت پیش از مرگ وصیت کند که جسد او را مجانی برای انجام تشریح تحویل دهند و چنین وصیتی را مشروع بدانیم، با انجام تشریح، دیهای ثابت نخواهد شد؛ زیرا اولاً، با وجود درخواست خود میت عنوان هتک و اهانت به میت صدق نمیکند؛ ثانیاً، این کار بهمقتضای وصیت میت است و چگونه میشود عمل به وصیت، خسارتی را متوجه ما کند[۵].
- آیتالله خرازی درباره موسیقی و آلات آن بعد از ذکر روایتی در اینباره میگوید: این روایت تنها دلالت بر نادرستی منشأ اولی پیدایش آلات موسیقی دارد و علاوه بر آن مذمت نواختن لذتبخش که منصرف به لذت شهوانی است، استفاده میشود و تعجب است که برخی از آن استفاده حرمت کلی موسیقی بکنند[۶].
این اثر در هفت جلد منتشر شده که در ابتدای جلد اول، دو مقدمه از محقق و مؤلف آمده است. در انتهای هریک از جلدهای مذکور، فهرست محتویات آن جلد ذکر شده است.
بیشتر پاورقیها به ذکر مستندات مطالب کتاب اختصاص یافته است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- ستوده، حمید، «پردازشی به مرگ مغزی از نگاه فقه و حقوق»، فقه اهلبیت، زمستان 1390، شماره 68، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)، به آدرس:
- ستوده، حمید؛ احمدی، احمد، «کالبدشکافی جنایی»؛ پردازش فقهی - حقوقی، فقه پزشکی، زمستان 1390 و بهار 1391، شماره 9 و 10، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)، به آدرس:
- رفیعپور، سید محمدمهدی، «بازپژوهی تعینات هنر: موسیقی؛ «موسیقی» از منظر فقه اسلامی»، الهیات هنر، بهار 1395، شماره 4، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)، به آدرس: