الفعل و الانفعال
الفعل و الانفعال، اثر ابن سينا، به زبان عربی و در موضوع تأثير و تأثر اشياء است.
| رسائل ابن سینا | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (نویسنده) |
| ناشر | بيدار |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1400 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BBR 362 1359 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این کتاب به همراه بیست دو رساله دیگر در مجموعه‌ای به نام رسائل ابن سينا، به چاپ رسیده است.
گزارش محتوا
در اين رساله، بوعلی افعال و انفعالات را به حسب تفاوت امور عقليه‌ي نفسانيه و جسمانیه متفاوت میداند و میگويد: هر چقدر شيء اقوا و اتم از غيرش باشد تأثيري كه از آن صادر میگردد، آشكارتر و ملموس‌تر خواهد بود.
وي اقسام فعل و انفعال را بدين صورت ذكر كرده است: نفساني در نفساني، نفسانى در جسمانى، جسمانى در نفسانى و جسمانى در جسمانى. اولى مانند تأثير عقول مفارقه در يك‌ديگرت و...
مؤلف، وحي و كرامات را دخل در تأثير نفساني در نفساني میداند، زيرا حقيقت وحي القايي خفي از امرى عقلي به اذن الهي در نفوس بشريه می‌باشد كه اگر در حال بيداري باشد، وحي و اگر در حال خواب باشد، نفث در روع ناميده مى‌شود. او برخى از آيات و معجزات را از قبيل تأثير نفساني در نفساني و بعضى ديگر را از قبيل تأثير نفساني در جسمانی میداند.
مؤلف، به مناسبت در اين‌جا راجع به نبوت و جايگاه نبي بحثي را مطرح میكند كه در ميان آثار وى موقعيت ويژه‌اي دارد. وى منامات و الهامات را نيز از جمله‌ي تأثيرات امور نفساني در نفساني میداند و در توضيح آن رؤياهای صادقه و غير صادقه را از هم‌ديگر جدا كرده و علتش را بيان می‌نماید.
مؤلف، قسمي از سحر را از قبيل تأثير نفساني در نفساني و قسمي ديگر را از قبيل تأثير جسمانی در نفساني میداند و سحر ساحران فرعون را كه در آيه‌ي«سحروا اعين الناس و استرهبوهم و جاءوا بسحر عظيم» به آن اشاره شده است، از قبيل قسم اول می‌شمارد. وى، انواع طلسمات و نيرنجات را از قبيل تأثير جسمانی در جسمانی به حساب آورده و در ذيل اين قسمت تأثير اجسام معدنيه را نيز توضيح داده است.