المهدي عليه‌السلام حقيقة.... لاخرافة

المهدى حقيقه لاخرافه اثر محمد بن احمد ابن اسماعيل، نقد و بررسى ديدگاه‌هاى فرق مختلف اسلامى درباره مهدى موعود(عج) است. كتاب به زبان عربى و در سال 1400ق نوشته شده است.

المهدي علیه‌السلام حقیقة.... لاخرافة
پدیدآوران	ابن اسماعیل، محمد (نویسنده)
ناشر	مکتبة التربية الاسلامية
مکان نشر	بیروت - لبنان
سال نشر	1411 ق
چاپ	1
موضوع	محمد بن حسن(عج)، امام دوازدهم، 255ق. - احادیث
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏51‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏م‎‏9‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ساختار

كتاب با دو مقدمه از مؤلف و تذكر چند نكته، آغاز شده و مطالب در سه باب و هر باب در چندين فصل، ارائه گرديده است.

مؤلف كه از علماى اهل سنت است، با استناد به منابع روايى عامه، به شبهاتى درباره مهدویت، صفات حضرت مهدى(عج) و علائم ظهور او پاسخ مى‌گويد.

وى با برشمردن نام صحابه و اصحاب حديث كه روايات مهدى را نقل نموده يا در اين باره كتاب نوشته‌اند، به ذكر برخى از اين احاديث پرداخته است.

وى معقتد است، در اين قضيه برخى كاملا منكر احاديث مهدویت شده و برخى حتى احاديث ضعيف را نيز قبول كرده‌اند؛ ولى در اين زمنيه، احاديث مسلم و قابل اسنادى وجود دارد كه مى‌شود بر آن اتفاق كرد.

مؤلف همچنين با ذكر اسامى برخى از مدعیان مهدویت، پندار آنان را رد كرده و در ادامه، حال جهان پس از ظهور را بررسى مى‌نمايد.

گزارش محتوا

نویسنده در مقدمه، بعد از اشاره به افراط و تفريط برخى در مسئله مهدویت، به انتقاد از گروهى پرداخته است كه با عنوان «التحرير الفكرى»، به قول خود، دست به اصلاحات دينى زده و از اين طريق، بسيارى از حقايق اسلامى كه نصوص صريح متواتر در رابطه با آن موجود است را، انكار مى‌كنند.

وى در ابتداى مباحث، به تذكر چند نكته پرداخته است؛ از جمله اين كه توحيد يكى از مسائل اعتقادى بوده كه هيچ‌گاه در ميان علماى گذشته، مورد تنازع نبوده و اختلافات مطرح شده، پيرامون فروع دين مى‌باشد. وى عدم ايمان و اعتقاد بر احاديثى كه اسنادش به رسول خدا(ص) مسلم بوده را، انكار توحيد دانسته و مهدویت را از جمله اين احاديث مى‌داند.

باب اول، در سه بخش، به بررسى احاديث مهدویت پرداخته است:

1. بعضى از احاديثى كه در شأن حضرت مهدى(عج) وارد شده است؛ شامل بيست و دو حديث كه به دو بخش زير تقسيم شده‌اند:

   - احاديثى كه در آن‌ها به لقب مهدى(عج) تصريح شده است.

   - احاديثى كه به برخى صفات و احوال مهدى(عج) اشاره مى‌كنند.

   - رواياتى كه احتمال دارد در شأن مهدى(عج) باشند.

2. اهتمام علماى اهل سنت به احاديث مهدى(عج) كه شامل معرفى اسامى اشخاص زير است:

   - سى و يك نفر از صحابى كه احاديث حضرت مهدى(عج) را روايت كرده‌اند؛ از جمله: على بن ابى‌طالب(ع)، عثمان، عبدالرحمن بن عوف و...

   - سى و هشت نفر از دانشمندانى كه آن احاديث را در كتاب‌هایشان نقل كرده‌اند؛ از قبيل: ابوداود در «سنن»، ترمذى در «جامعه»، ابن ماجه در «سنن» و...

   - شصت و سه نفر از علما كه آن احاديث را صحيح يا حسن دانسته‌اند؛ شامل: ابوجعفر عقيلى در «الضعفاء»، ابن‌حبان بستى صاحب «الصحيح» و...

   - سى و يك نفر از دانشمندان كه مستقلاً كتابى درباره حضرت مهدى(ع) نوشته‌اند؛ از جمله: ابوبكر بن ابى‌خيثمه، نعيم بن حماد بخارى، ابوداود سجستانى و...

3. تصريح علما به اثبات حقيقه مهدى موعود(عج) كه شامل متن كامل نوشته‌هایى است كه علما در كتاب خويش آورده‌اند؛ از جمله: حسن بن البربهارى در «شرح السنه»، قاضى عياض در «الشفا» و...

دوم، در دو بخش، اختصاص دارد به طرح و پاسخ برخى شبهاتى كه در حوزه مهدویت وارد شده است:

1. شبهات علمى ساختگى: كه نویسنده شبهات زير را مطرح و بدان‌ها پاسخ داده است:

   - سواى قرآن حجتى نيست و آيه‌اى در آن به مهدى(عج) اشاره نكرده است.

   - اين روايات، صلاحيت آن كه اعتقادات خود را بر پايه آن‌ها استوار كنيم، ندارند.

   - احاديث مهدویت در هيچ يك از صحيحه مسلم و بخارى نيامده كه دليل ضعف آن‌هاست.

   - مهدى همان عيسى بن مريم(ع) است.

   نویسنده معتقد است، احاديث مربوط به مهدى(عج) خبر واحد نبوده، بلكه از تواتر معنوى برخوردار است و بسيارى از علما؛ از جمله ابن القيم، الآبرى، السفارينى، ابوالمسعود ادريس، ابن حجر، القرطبى، السخاوى و السيوطى به اين امر اشاره دارند.

   وى بر اين باور است كه اگر هم قبول كنيم، اين روايات متواتر نبوده و خبر واحداند، مذهب جمهور علماى سلف و اكثر محدثين و فقهاى مذاهب چهارگانه، معتقدند كه اگر راوى خبر واحد عادل باشد، روايت او مفيد علم و يقين است.

2. شبهات عقلى مردود: شامل پنج شبهه زير:

   - تصديق به خروج مهدى(عج) قضيه نظرى صرف بوده و عملى بر آن مترتب نخواهد بود.

   - چگونه ممكن است كه مهدى(عج) در مدت هفت سال زمين را مملو از عدل و داد خواهد كرد با اين كه رسول خدا(ص) طى سيزده سال رسالت خويش، موفق به اين كار نشد.

   - روايات مهدى(عج) صحيح است؛ ولى مراد خير، هدايت و صلاح است، نه شخص خاصى.

   - اعتقاد به خروج مهدى(عج)، خرافه‌اى شيعى است كه به اهل سنت نيز راه پيدا كرده است.

   - اعتقاد به مهدى(عج) عقيده‌اى است كه موجب مفسده، ضرر و فتنه در جامعه است؛ در حالى كه انكار آن موجب امان و سلامت خواهد شد.

نویسنده با استفاده از كلمات و مستندات مورد قبول اهل سنت، به هر يك از اين شبهات، پاسخ مناسب و درخور داده است.

سوم، در سه فصل زير، ارائه شده است:

الف) اختصاص دارد به ذكر مختصرى از مشخصات و اقدامات اشخاصى كه ادعاى مهدویت كرده و يا اين ادعا درباره آن‌ها شده است؛ از جمله: عيسى بن مريم(ع)، محمد بن حنفيه، مهدى عباسى، احمد البريلوى، عبيدالله بن ميمون قداح، محمد بن عبدالله كردى و...

ب) تذكر چند نكته؛ از جمله اين كه سوء فهم عده‌اى از عوام، مجوز انكار يا تأويل يك واقعيت نبوده و انتظار و اميد حصول شرايط ظهور، باعث اخلال به انجام تكاليف شرعيه نخواهد شد.

ج) بعد از انتقاد از كسانى كه به دنبال يافتن ارتباطى خاص بين احاديث وارده، پيرامون اوضاع و احوال آخرالزمان و اوضاع كنونى جهان بوده و از اين طريق مقاصد خويش را دنبال مى‌كنند، به دو پرسش زير پاسخ داده شده است:

- حال امت اسلامى قبل از ظهور مهدى(عج) چگونه خواهد بود؟

- آيا قبل از ظهور، خلافت اسلامى دوباره احيا خواهد شد يا نه؟

در پاسخ، به دو مسلك اشاره شده است كه اولى معتقد است قبل از ظهور، اسلام در غربت به سر خواهد برد و دومى بر اين باور است كه اسلام به عزت زمان نبوت بازخواهد گشت.

وضعيت كتاب

فهرست احاديث، آثار، اعلام، منابع و موضوعات در انتهاى كتاب آمده است.

پاورقى‌ها به ذكر منابع و توضيح برخى كلمات و عبارات متن پرداخته است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن كتاب.
2. پارسا با مشاركت بنياد فرهنگى حضرت مهدى موعود(عج) و انتشارات مسجد جمكران، (1388)، «امام مهدى(عج) در آينه قلم كارنامه منابع پيرامون امام مهدى عليه‌السلام و مهدویت»، قم، مؤسسه اطلاع رسانى اسلامى مرجع
3. سايت خبرى مؤسسه تحقيقاتى حضرت ولى‌عصر(عج).