ابن وزیر، محمد بن ابراهیم

محمد بن ابراهیم (775-840ق)، معروف به ابن وزیر، فقیه و مجتهد یمنی.

ابن وزير، محمد بن ابراهيم

نام	ابن وزير، محمد بن ابراهيم
نام‌های دیگر	ابن الوزير، ابو عبدالله عزالدين محمد بن ابراهيم ابن الوزير، محمد بن ابراهيم يماني، محمد بن ابراهيم صنعاني، ابو عبدالله محمد صنعاني، محمد بن ابراهيم صنعاني، عزالدين محمد
نام پدر	ابراهیم
متولد	775ق
محل تولد	هجرة الظهران یمن
رحلت	840ق
اساتید	قاضی عبدالله بن حسن دواری صعدی زیدی سید علی بن محمد بن ابوالقاسم حسنی زیدی قاضی علی بن عبدالله بن ابی‎الخیر
برخی آثار
کد مؤلف	AUTHORCODE33600AUTHORCODE

تولد

ابوعبدالله محمد بن ابراهیم بن علی بن مرتضی بن مفضل حسنی در سال 775ق، در هجرة الظهران یمن متولد شد^[۱].

تحصیلات و اساتید

وی علوم مختلف را در صنعا، صعده و مکه آموخت^[۲].

فقه را نزد قاضی عبدالله بن حسن دواری صعدی زیدی، اصول فقه و تفسیر را نزد سید علی بن محمد بن ابوالقاسم حسنی زیدی، کلام را از محضر قاضی علی بن عبدالله بن ابی‎الخیر، عربی را از برادرش هادی و قاضی محمد بن حمزة بن مظفر و حدیث را در مکه از قاضی محمد بن عبدالله بن ظهیره شافعی آموخت.

عقاید

ایشان در مکه تحت تأثیر افکار سلفی قرار گرفت؛ لذا بعد از برگشت به یمن توسط علمای یمن مورد حمله واقع شد. علمای یمن با او بسیار به مجادله و گفتگو پرداختند. یکی از اساتیدش علی بن محمد بن ابی‎القاسم در مقابله و اعتراض به او رساله‎ای نوشت و ابن وزیر در جواب استادش کتاب «العواصم و القواصم» را نگاشت.

شوکانی (متوفی 1250ق) او را بسیار ستوده، به‎گونه‎ای که ابن وزیر را مجتهد مطلق معرفی می‎کند. درباره ابن وزیر می‎گوید: او در جمیع علوم متبحر گردید و سرآمد هم‎نوعان و علمای زمان خویش گشت و شهرتش فراگیر شد. کلماتش شبیه کلمات معاصران و علمای بعدش نبود، بلکه وی به سبک ابن حزم و ابن تیمیه سخن می‎گفت و می‎نوشت.

آیت‎الله سبحانی درباره ابن وزیر می‎گوید: ایشان با تمام هوش و استعدادی که داشت تحت تأثیر جریان سلفی قرار گرفته که توسط ابن تیمیه و شاگردش ابن قیم مطرح شده است؛ جریانی که از یک طرف خواستار اجتهاد آزاد و رها شدن از تقلید و از سوی دیگر معتقد به تعطیل عقل در حوزه معارف است و تقلید از ظاهر الفاظ نصوص وارده در معارف را خواهان است.

وفات

ایشان در سال 840ق، بعد از اینکه گوشه‎نشینی اختیار نمود، از دنیا رفت.

آثار

العواصم و القواصم في الذب عن سنة أبي‎القاسم؛
إيثار الحق علی الخلق في رد الخلافات إلی المذهب الحق؛
تنقيح الأنظار في علوم الآثار؛
البرهان القاطع في إثبات الصانع؛
ترجيح أساليب القرآن علی قوانين المبتدعة و اليونان؛
أنيس الأكياس في الاعتزال عن الناس؛
الروض الباسم المنتزع من العواصم و القواصم؛
حصر آیات الأحكام الشرعية؛
دیوان شعر^[۳]؛
قبول البشری بالتيسير لليسری؛
نصر الأعيان ؛
التأديب الملكوتي؛
الحسام المشهور في الذب عن الإمام المنصور؛
قواعد التفسير؛

و...^[۴].

پانویس

↑ ر.ک: سبحانی، جعفر، ج9، ص‎191؛ زرکلی، خیرالدین، ج5، ص300
↑ ر.ک: همان
↑ ر.ک: سبحانی تبریزی، جعفر، ص9، ص191-192
↑ ر.ک: زرکلی، خیرالدین، ج5، ص300-301

منابع مقاله

سبحانی تبریزی، جعفر، «موسوعة طبقات الفقهاء»، قم، مؤسسة الإمام الصادق(ع)، چاپ اول، 1418ق.
زرکلی، خیرالدین، «الأعلام (قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربين و المستشرقين)»، دارالعلوم الملايين، بیروت، چاپ هشتم، 1989م.

[1] ر.ک: سبحانی، جعفر، ج9، ص‎191؛ زرکلی، خیرالدین، ج5، ص300

[2] ر.ک: همان

[3] ر.ک: سبحانی تبریزی، جعفر، ص9، ص191-192

[4] ر.ک: زرکلی، خیرالدین، ج5، ص300-301

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]