التمهيد في علوم القرآن (معرفت)
التمهيد في علوم القرآن، اثر محمدهادی معرفت، پژوهشی است پیرامون موضوعات مربوط به علوم قرآنی که مهم‌ترین و گسترده‌ترین اثر عصر حاضر در وادی علوم قرآن و حلقه ارتباطی میان میراث گذشته و افق‌های باز آینده است.[۱].
| التمهيد في علوم القرآن (معرفت، محمدهادی) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | معرفت، محمد هادی (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | التمهيد: دراسات مبسطه عن مختلف شوون القرآن الکريم |
| ناشر | موسسه فرهنگی انتشاراتي التمهيد |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | مجلد1: 1388ش , 2009م , 1429ق , |
| چاپ | 2 |
| شابک | 978-964-90596-2-4 |
| موضوع | قرآن - علوم قرآنی |
| تعداد جلد | 10 |
| کد کنگره | BP 69/5 /م7ت8 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این کتاب، اثری پرمنبع و محققانه است که در تدوین علوم قرآنی، از آثار بسیاری در عرصه‌های مختلف علوم استفاده کرده[۲] و می‌توان آن را کتابی جامع در علوم قرآنی شمرد که عمده مباحث مهم این علم را در بر داشته[۳] و مهم‌ترین ویژگی‌های آن عبارتند از: جامعیت و گستردگی؛ ژرفایی و استواری؛ نوآوری؛ پویایی؛ گستردگی منابع؛ توأم ساختن علوم قرآن با معارف آن؛ پختگی و زیبایی نگارش و نظم خوب[۴].
این اثر، نخستین بار تحت عنوان «التمهيد دراسات مبسطة عن مختلف شؤون القرآن الكريم»، توسط مؤسسه نشر اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در شش جلد به چاپ رسیده است که - هرچند دارای فهارس فنی (فهرست آیات؛ احادیث؛ اعلام؛ اشعار؛ فرق و مذاهب؛ شهرها و اماکن و جماعات و قبایل) است - اما متأسفانه فاقد فهرست منابع و مشخصات آنهاست و ارجاعات پاورقی‌ها از شیوه واحدی تبعیت نمی‌کند؛ گاه نام کتاب بدون نام مؤلف یاد می‌شود و گاه عنوان انتزاعی از نام کتاب می‌آید[۵]؛ اما در چاپ دیگری که توسط مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهيد و در 10 جلد به چاپ رسیده است، سعی شده تا پاورقی‌ها از نظم بهتری تبعیت کنند؛ هرچند این چاپ، برخلاف چاپ قبلی، فاقد فهارس فنی از جمله فهرست منابع بوده و فقط دارای فهرست مطالب و آیات می‌باشد.
در این چاپ، در پاورقی‌ها، در ذکر منابع، درصورتی‌که از قرآن کریم استفاده شده باشد، نام سوره و شماره سوره، به‌همراه شماره آیات ذکر گردیده است (به‌عنوان نمونه: یوسف 12: 29)[۶] و در صورت استفاده از سایر کتب، اسم کتاب، به‌همراه نام نویسنده و صفحه مورد نظر، ذکر شده است (به‌عنوان نمونه: کنز الفوائد للكراجكي، ص285-286)[۷].
در مواردی که از منابع معروفی مانند «بحار الأنوار» استفاده شده، تنها به ذکر نام کتاب، جلد و صفحه مورد نظر، اشاره شده است (مانند: بحار الأنوار، ج78، ص278)[۸].
در هر جلد، فهرست مطالب در ابتدا و فهرست آیات، در انتهای کتاب قرار گرفته است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- خرقانی، حسن، «التمهيد و جایگاه آن در میان آثار قرآن‌پژوهی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: الهیات و حقوق، شماره 26، زمستان 1386 (20 صفحه، از 257 تا 276).