ابن میمون، محمد بن علی

محمد بن علی بن میمون (424-‎510ق)، قاری کوفی، صاحب کتاب «ثواب قضاء حوائج الإخوان و ما جاء في إغاثة اللهفان» است که از جمله شاگردان وی، عبارت است از ابراهیم بن احمد بن مالک عاقولی. وی نزد ابواسحاق ابراهیم بن عمر بن احمد برمکی بغدادی کسب علم نموده است.

محمد بن علی بن میمون

نام	محمد بن علی بن میمون
نام‌های دیگر
نام پدر
متولد
محل تولد
رحلت
اساتید
برخی آثار
کد مؤلف	AUTHORCODE46395AUTHORCODE

نام و نسب

نام کامل وی، ابوالغنائم نرسی، محمد بن علی بن میمون بن محمد عرنی، معروف به «ابی»، مقری کوفی می‎باشد. علت نام‎گذاری وی به نرسی، به دلیل انتساب وی به «نرس»، نهری بین حله و کوفه است. لقب «ابی» هم به دلیل قرائت نیکوی او بوده است.

ولادت

وی در شوال سال 424ق، به دنیا آمد.

رشد و مسافرت

وی در کوفه پرورش یافت و تحصیل نمود و اولین بار، در سن چهل‎ودو سالگی، به استماع حدیث پرداخت. او مسافرت‎های زیادی به بیت‎المقدس، حلب، دمشق، حجاز، رمله، اسکندریه و سایر بلاد اسلامی داشته و در سال 445ق، در بغداد، از ابواسحاق برمکی، ابوطیب طبری و ابوطالب عشاری، استماع حدیث نموده است.

شیوخ و اساتید

وی نزد اساتید و علمای فراوانی کسب علم نمود که این خود، بر جایگاه علمی و علو مقام وی، دلالت دارد. برخی از شیوخ وی، عبارتند از:

1. ابواسحاق ابراهیم بن عمر بن احمد برمکی بغدادی محدث (متوفی 445ق)؛
2. ابواحمد ابراهیم بن محمد بن زید سعدی؛
3. احمد بن عمر بن خل ابزاری ابوعمر؛
4. احمد بن حسن بن عیسی بن شنجر قزاز؛
5. ابونصر احمد بن عبدالله ثابتی؛
6. ابوبکر احمد بن علی بن ثابت، معروف به خطیب بغدادی (متوفی 463ق)؛
7. ابوطیب احمد بن علی بن ابی‎صالح صابونی؛
8. ابوطیب احمد بن علی بن غبره کوفی؛
9. ابوالفتح احمد بن علی بن محمد ایادی؛
10. ابوخازم احمد بن محمد بن صلب دلال؛
11. ابوالحسین احمد بن محمد بن قفرجل؛
12. ابوالحسین احمد بن محمد زعفرانی؛
13. ابوالعباس احمد بن محمد حمال، معروف به ابن دبس؛
14. ابوعلی حسن بن زید بن یحیی مشیش صائغ؛
15. ابومحمد حسن بن عبدالواحد بن سهل دیاج؛
16. حسن بن علی بن زید بن هیثم حوزی ابوعلی؛
17. ابومحمد حسن بن علی بن محمد شیرازی؛
18. حسین بن احمد بن داود بن قسیم محاربی قطان کوفی؛
19. ابوعبدالله حسین بن احمد بن محمد بن حبیب قادسی بغدادی؛
20. حسین بن محمد بن حسین دهقان؛
21. حسین بن محمد بن سنس خلال؛
22. حسین بن محمد بن طاهر طبری؛
23. خازم بن محمد بن علی بن ابی‎الدبس ابوعلی جهنی؛
24. دارم ابومثنی کوفی؛
25. زید بن علی بن احمد بن داود بن قسیم محاربی؛
26. طاهر بن عبدالله ابوطیب طبری؛
27. عبدالرحمن بن سهل بن عبدالرحمن، ابواحمد دربی؛
28. عبدالسلام بن احمد بن علی بن حبه تغلبی؛
29. عبدالصمد بن علی بن محمد ابوالغنائم هاشمی بغدادی (متوفی 465ق)؛
30. عبدالعزیز بن احمد بن عمر مقدسی و... .

شاگردان

از جمله کسانی که نزد وی، به تحصیل علم و دانش پرداخته‎اند، می‎توان به افراد زیر اشاره نمود:

1. ابراهیم بن احمد بن مالک عاقولی؛
2. ابراهیم بن علی بن مواهب ابواسحاق بزاز، معروف به ابن زراد ازجی بغدادی (متوفی 568ق)؛
3. احمد بن سعید بن حسن مقری ابوحارث خیاط، معروف به عسکری (متوفی 568ق)؛
4. احمد بن علی بن معمر بن محمد علوی حسینی ابوعبدالله نقیب (متوفی 569ق)؛
5. احمد بن کبیره بن مقلد ابوبکر خراز ازجی بغدادی (متوفی 556ق)؛
6. احمد بن محمد بن احمد بن ابراهیم ابوطاهر سلفی (متوفی 576ق)؛
7. احمد بن مسعود بن عبدالواحد بن مطر ابوالعباس هاشمی (متوفی 575ق)؛
8. احمد بن یحیی بن ناقه مسلی ابوالعباس کوفی (477-‎559ق)؛
9. حسن بن علی بن حسن ابوعلی خباز دیلمی (متوفی 578ق)؛
10. حسن بن علی بن محمد بن علی دامغانی ابوالحسن بغدادی (متوفی 565ق)؛
11. حسن بن هلال بن محمد بن هلال کاتب، معروف به اشرف (488-‎565ق)؛
12. حسین بن علی بن حماد جبائی ابوالقاسم مقری (متوفی 563ق)؛
13. حسین بن علی بن محمد بن علی دامغانی ابوالحسن (متوفی 561ق)؛
14. ذاکر بن کامل بن ابی‎غالب حذاء (متوفی 591ق)؛
15. زهوه بنت عبدالله؛
16. سعید بن عبدالله مفضل ابوالقاسم ازجی بغدادی (497-‎575ق)؛
17. عبدالله بن احمد بن احمد بن احمد ابومحمد بن خشاب بغدادی (492-‎567ق)؛
18. عبدالله بن علی بن احمد ابومحمد (464-‎541ق)؛
19. عبدالحق بن عبدالخالق بن احمد بن عبدالقادر ابوالحسین (494-‎575ق)؛
20. عبدالغنی بن محمد بن سعد بن محمد ابوالبرکات حنبلی (544ق) و... .

وفات

وی در سن 86 سالگی، در حالی که از بغداد عازم کوفه بود، در بین راه، در روز شنبه، شانزدهم شعبان 510ق، دار فانی را وداع گفته و به کوفه برده شد و در آنجا، دفن گردید.

آثار

وی دارای تصانیف و تألیفات فراوانی بود که برخی از آنها، به دست ما رسیده است که عبارتند از:

1. ثواب قضاء حوائج الإخوان و ما جاء في إغاثة اللهفان؛
2. مشتبه الأسماء (ابن نقطه آن را در کتاب «تكملة الإکمال» ذکر کرده است)؛
3. معجم شیوخ وی (ابن نجار در «تاریخ بغداد»، ابن نقطه در «تكملة الإکمال» و رودانی در «صلة الخلف» آن را ذکر کرده‎اند)؛
4. غرائب الأسانيد (ابن قطلوبغا و سیوطی در «الدر المنثور» و رودانی در «صلة الخلف» آن را ذکر کرده‎اند)؛
5. عوالي بغداد (رودانی در «صلة الخلف» آن را ذکر کرده است)؛
6. أنس العاقل (متقی هندی در «كنز العمال» آن را ذکر نموده است)؛
7. أسئلة أبي‎طاهر السلفي لأبي‎الغنائم.

منابع مقاله

ابن میمون، محمد بن علی، «ثواب قضاء حوائج الإخوان و ما جاء في إغاثة اللهفان»، بیروت، دارالبشائر الإسلامية، چاپ اول، 1414ق.