المزار الكبير
المزار الكبير، تألیف شیخ ابوعبدالله محمد بن جعفر مشهدی، با تحقیق جواد قیومی اصفهانی، مجموعه‌ای است از دعاها، زیارات، نمازها و اعمال مشترک ماه‌های مختلف که به زبان عربی نوشته شده است.
| المزار الکبير | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن مشهدي، محمد بن جعفر (نویسنده) قيومي اصفهاني، جواد (محقق) |
| ناشر | جماعة المدرسين في الحوزة العلمية بقم. مؤسسة النشر الإسلامي |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | مجلد1: 1378ش , 1419ق, |
| شابک | 964-92002-0-7 |
| موضوع | دعاها زیارت نامهها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 271 /الف2م4 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مؤلف، این کتاب را به درخواست فردی به نام ابوالقاسم هبة‌الله بن سلمان نگاشته است. وی در برخی از زیارات و ادعیه، سند روایت خود به امام معصوم(ع) را هم یادآور می‌شود.[۱]
اهمیت و جایگاه کتاب
این کتاب از جمله آثار قابل توجه در زمینه ادعیه و زیارات است که نظر نویسندگان پس از خود را جلب کرده و کسانی چون مرحوم مجلسی و حاجی نوری در آثار خود از آن نقل کرده‌اند.[۲]
این کتاب، ظاهراً تلقی به قبول شده است؛ زیرا تا پیش از مرحوم آیت‌الله خویی کسی در اعتبار آن کتاب تشکیک نکرده بود. سید رضی‌الدین بن طاووس و سید عبدالکریم بن طاووس بر این کتاب اعتماد کرده‌اند و دیگر علما، آن را تأیید کرده‌اند از جمله:
- علامه مجلسی در مقدمه «تحفة الزائر» می‌گوید: «به نظر قاصر رسیده که با وجود زیارات منقوله از ائمه(ع)، به زیارات مؤلَّف [یعنی زیارات غیر مأثوره] علما احتیاجی نیست. این مؤلف [ابن مشهدی] خواست که رساله‌ای تألیف کند که مأثور باشد بر ذکر زیارات و ادعیه و آدابیکه به اسانید معتبره از ائمه(ع) دین منقول گردیده است»؛ یعنی مرحوم علامه مجلسی قبول دارد که این کتاب مأثور است.
- مرحوم نوری گفته است: «اصحاب ما بر این کتاب اعتماد کرده... و از مقدمه و ابتدای کتاب چنین برمی‌آید که تمام زیاراتی که در کتاب خود آورده، از معصومین(ع) رسیده است؛ هرچند بعضی از آن را به معصومین(ع) نسبت نداده است.
- مرحوم امین: «اعتمد عليه الأصحاب».
- شیخ عباس قمی: اعتمد عليه [المزار الكبير] علمائنا الأبرار، الملقب بالمزار الكبير في بحار الأنوار.
- مرحوم مدرس: «کتاب مزار محل اعتماد اکابر است».[۳]
ساختار
کتاب با دو مقدمه از محقق و نویسنده آغاز و مطالب در هشت قسم و هر قسم در چندین باب تنظیم شده است.
گزارش محتوا
در مقدمه محقق، زندگی‌نامه مفصلی از نویسنده ارائه و سپس اقدامات تحقیقی صورت‌گرفته در کتاب توضیح داده شده.[۴]و در مقدمه نویسنده، به موضوع کتاب اشاره شده است.[۵]
مؤلف در قسمت نخست، شرح کوتاهی درباره جایگاه و فضیلت دعا و زیارت به دست می‌دهد، سپس کتاب را با این مطالب پی می‌گیرد: زیارت نبی(ص) و ائمه(ع) در بقیع و زیارت فاطمه زهرا(س)؛ فضیلت مسجد کوفه و زیارت علی(ع)؛ زیارت اباعبدالله الحسین(ع)؛ زیارت سایر ائمه معصومین(ع)؛ ثواب حج و زیارت قبور؛ اعمال ماه مبارک رمضان، عید فطر و روزهای دیگر و زیارت ائمه(ع).[۶]
مؤلف سعی کرده در این کتاب همه فنون و روش‌های زیارت در مشاهد مشرفه را جمع نماید و همین‌طور روایاتی را که در مورد ترغیب به رفتن به مساجد مبارکه وارد شده است و ادعیه‌ای را که در آن مکان‌های مقدس خوانده می‌شود و همین‌طور ادعیه تعقیبات نمازها و دعاهای لذت‌بخش که در خلوت با حضرت پروردگار مناجات می‌شود و ادعیه‌ای که برای امور مهم کارساز است و گرفتاری‌ها را برطرف می‌سازد را نقل نماید. همه این ادعیه، از راویان ثقه و مورد اعتماد نقل شده است.
در پایان می‌توان چنین گفت که اثر حاضر، قدیمی‌ترین منبع برخی ادعیه و زیارات، چون دعای ندبه، زیارت ناحیه و زیارت آل یاسین است که در اعتبار آن‌ها، بحث‌های زیادی مطرح شده است.[۷]
وضعیت کتاب
فهارس کتاب در انتهای آن جای گرفته است که عبارتند از: فهرست رجال؛ اماکن و بقاع؛ کتب و قبایل و موضوعات.
در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع.[۸]و اشاره به اختلاف نسخ.[۹]، به توضیح برخی از مطالب و عبارات متن پرداخته شده است.[۱۰]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- صالح‌آبادی، محمدحسین، «معرفی کتاب «المزار الكبير»»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله فقه اهل‌بیت، شماره 50، تابستان 1386 (29 صفحه، از 224 تا 252)
- طبسی، نجم‌الدین، «زیارت ناحیه مقدسه»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله انتظار موعود، شماره 20، بهار 1356 (24 صفحه، از 191 تا 214).
- «فهرست کتاب‌های منتشرشده تیرماه سال 1378»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کتاب ماه دین، شماره 22 و 23، مرداد و شهریور 1378 (32 صفحه، از 66 تا 97).