ایروانی، محمدتقی
آیت‌الله حاج شیخ محمدتقی ایروانی، یکی از علمای معروف نجف اشرف بود. پدر ایشان آیت‌الله شیخ محمدجواد ایروانی (1382-1287) از شاگردان آیات عظام: آخوند خراسانی (1329-1255)، صاحب عروه (1337-1247) و شیخ‌الشریعه اصفهانی (1338-1214) بود. جد ایشان آیت‌الله شیخ محمد فاضل ایروانی (1306-1232) از مراجع تقلید و اساطین حوزه نجف و از شاگردان شیخ انصاری (1281-1214) و صاحب جواهر (1266-1200) بود.
ولادت
وی، در سال 1331ق، در نجف در بیت علم و فضیلت زاده شد.
تحصیلات
فقید سعید، پس از دوران کودکی و نوجوانی، ادبیات و سطوح را نزد پدرش و دیگران فراگرفت و به درس‌های آیات عظام حاضر شده و مبانی علمی‌اش را استوار ساخت و هم‌زمان به تدریس و تألیف و تحقیق روی آورد و در كلّية الفقه (دانشکده فقه نجف)، دروس فقه و اصول را تدریس کرد و گروهی از فضلای نجف را پرورش داد. در سال 1412ق، به قم آمد و دوران نقاهت خود را در این شهر گذرانید و در سال 1425ق، به نجف اشرف بازگشت.
اساتید
1. آیت‌الله خوئی (1413-1317) (ایشان یکی از برترین شاگردان آیت‌الله خویی و مورد توجه خاص ایشان بوده و تقریرات استادش را هم نوشته است)؛ 2. آیت‌الله سید محمدتقی بحرالعلوم (1393-1318)؛ 3. آیت‌الله شیخ عباس مظفر (1413-1320).
شاگردان
1. آیت‌الله سید حسین بحرالعلوم (1422-1348)؛ 2. شهید دکتر سید عبدالهادی حکیم (شهادت 1405)؛ 3. دکتر شیخ احمد وائلی (1424-1342)؛ 4. سید محمدرضا خرسان (متولد 1352)؛ 5. شیخ حسن جواهری؛ 6. سید حسین صدر؛ 7. سید عدنان بکاء.
تألیفات
1. تحقیق و تعلیق بر الحدائق الناضرة، در 25 جلد (از اقدامات ارزنده معظم‌له، چاپ و تحقیق موسوعه عظیم «حدائق» بود که با تلاش و کوشش ایشان از زاویه خمول بیرون آمد و به عالم علم و دانش عرضه شد). 2. كتاب الرضاع (تقریرات درس آیت‌الله خویی)؛ 3. تقریرات درس اصول آیت‌الله خویی؛ 4. تقریرات درس فقه آیت‌الله خویی.
وفات
آن فقیه بزرگوار، پس از 95 سال زندگی، دررمضان المبارک 1426ق، بدرود زندگی گفت و پیکر پاکش در وادی‌السلام نجف اشرف به خاک سپرده شد.
منابع
1. ر.ک: حشمت‌الواعظین طباطبایی قمی، سید محمدتقی، «بلوغ الأماني في حياة الفقيه الكبير و الأصولي الشهير الأيرواني و المشاهير من تلامذته»، ص 102-63، ناشر: کامپیوتر اخلاص، قم، 1380ش. 2. ر.ک: حشمت‌الواعظین طباطبایی قمی، سید محمدتقی، «خاندان ایروانی یا راهنمایان علمی امم»، ص 161-26، ناشر: مدرسه علمیه آیت‌الله حاج شیخ یوسف ایروانی(ره) ، تهران، 1413ق. 3. iravany. com