مباحث الأصول (بهجت)
مباحث الأصول، اثر آيت‌الله شيخ محمدتقى بهجت، به زبان عربى است كه جلد اول از دوره اصول فقه معظم‌له مى‌باشد و بارها توسط ايشان مورد مداقه و تجديد نظر قرار گرفته و نظرياتى نو در بسيارى از مباحث اصولى را در بر دارد. مؤلف، در بيشتر مبانى اصولى، متأثر از استادش، مرحوم شيخ محمدحسین اصفهانى است.
| مباحث الأصول (بهجت) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بهجت، محمدتقی (نویسنده) |
| ناشر | شفق |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1388 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اصول فقه شیعه - قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | BP 159/8 /ب9م2 |
ساختار
كتاب، داراى يك مقدمه، هفده فصل و بخشى با عنوان «الملحقات» است.
گزارش محتوا
مقدمه كتاب، مشتمل بر بيان موضوع علم، مبادى علم اصول و غرض و تعريف آن مى‌باشد. در مورد موضوع علم، مؤلف، همان تعريف مشهور را كه عبارت است از: «چيزى كه در آن علم، از عوارض ذاتيه آن بحث مى‌شود»، ذكر مى‌كند و به توضيح و بررسى آن مى‌پردازد.
وى، در ادامه، چنين مرقوم مى‌دارد: مبادى علم اصول يا تصوريه است و يا تصديقيه و هر كدام از اينها يا لغويه هستند و يا احكاميه. مبادى لغويه، عبارت است از مسائل لغوى و ادبى كه درك موضوعات و محمولات و يا نسبت‌هاى پاره‌اى از مسائل علم اصول بر آن توقف دارد و مبادى احكاميه، عبارت است از مسائلى كه در آن، احوال احكام از آن جهت كه احكام هستند، مورد بررسى قرار مى‌گيرد.
در مبادى تصوريه لغويه، وضع، معناى حرفى، تحقيق انشاء و اخبار و علائم حقيقت و مجاز مورد بررسى قرار مى‌گيرد، ولى در مبادى تصديقيه لغويه، حقيقت شرعيه، صحيح و اعم، اشتراك و استعمال لفظ در بيشتر از يك معنى و مشتق تحقيق مى‌شود.
پس از مقدمه و مبادى تصوريه لغويه و تصديقيه لغويه، نوبت به بحث اوامر با فصول هشت‌گانه آن مى‌رسد كه فصل اول، درباره ماده و صيغه امر و مباحث مربوط به آن دو است.
فصل دوم، درباره تقسيمات واجب به نفسى و غيرى و تعيينى و تخييرى و هم‌چنين به عينى و كفايى و موسع و مضيق و مطلق و مشروط است.
در فصل سوم، درباره تعلق امر به طبيعت يا فرد بحث مى‌شود.
فصل چهارم، درباره نسخ وجوب و فصل پنجم، در مورد اقسام وجوب است. در فصل ششم و هفتم، درباره دلالت صيغه‌هاى طلبى بر مره و تكرار يا فور و تراخى تحقيق مى‌شود و بالاخره، فصل نهم، درباره اجزاء است.
در خاتمه كتاب، در ذيل عنوان «الملحقات»، مسئله اجزاء و تعارض احوال مفصلا بررسى مى‌شود.
وضعيت كتاب
فهرست محتويات كتاب، در پايان آن ذكر شده است.