امامت و مهدویت
امامت و مهدویت اثر آيت‌الله لطفالله صافى گلپايگانى، مجموعه مباحثى است پيرامون شخصيت، غيبت و ظهور حضرت مهدى(عج) كه به زبان فارسی و در سال 1412ق، به منظور پاسخگويى به شبهات مطرح شده درباره امامت و ظهور امام زمان(عج)، نوشته شده است.
| امامت و مهدویت | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صافی گلپایگانی، لطفالله (نویسنده) |
| ناشر | مرکز نشر سپهر |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1377 ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-6197-28-0 |
| موضوع | امامت
رهبری (اسلام) مهدویت ولایت ولایت تکوینی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | BP 223 /ص2الف8 |
ساختار
اين اثر جلد سوم از مجموعه مقالاتى است كه در چهارده مجلد با عنوان «امامت و مهدویت» منتشر شده است. اين جلد مشتمل بر مقدمه مختصرى از مؤلف، مقدمه ناشر و چهار بخش است.
نویسنده با بهره‌گيرى از آيات و روايات شيعه و سنى و نهج‌البلاغه، ابتدا ولايت تكوينى و تشريعى را توضيح داده، سپس پيرامون شناخت امام(ع) بحث كرده و در ادامه به بيان مسائلى مربوط به امام(ع) پرداخته است؛ مسائلى از قبيل: وابستگى جهان به امام زمان(عج)، عقيده نجاتب‌خش (اعتقاد به ظهور امام مهدى(عج))، معناى ظلم، عدل و قسط، معرفى كتاب‌هايى كه علماى اهل سنت درباره امام نوشته‌اند، طول عمر امام مهدى(عج)، ماجراى ولادت او و پاسخ به ده پرسش.
گزارش محتوا
بخش نخست كتاب كه بخش اعظم اثر را به خود اختصاص داده با عنوان «نويد امن و امان» در چهار بخش زير، ارائه شده است:
- پيرامون بشارت‌هاى آيات و روايات به ظهور حضرت مهدى(عج):
- نویسنده هسته مركزى اديان حقه و نقطه افتراق آنها از ساير مكاتب را ايمان به غيب دانسته و معتقد است تنها انبياء رابط عالم محسوس به عالم غيب مى‌باشند؛ ايمان به غيب يعنى ايمان به امور و چيزهايى كه از حواس ظاهرى پنهان است، خواه ادراك آن با حواس باطنى و قوه عاقله ممكن باشد و خواه ممكن نباشد.
- به اعتقاد وى، امروز از آغاز بعثت پيامبر(ص) باور كردن خبرهاى غيبى آن حضرت، آسان‌تر و منتطقى‌تر است زيرا در آن موقع هنوز گذشت زمان، صحت و درستى آن اخبار را تأييد نكرده بود.
- نویسنده پس از بيان موارد بسيارى از اين‌گونه اخبارى كه به واقعيت رسيده‌اند، چنين نتيجه‌گرى نموده است كه با ديدن اين مطابقت‌ها، چگونه ممكن است در صحت اخبار آن حضرت از حوادث آخرالزمان و امتحانات شديدى كه منتهى به ظهور حضرت مهدى(عج) مى‌شود، ترديد داشت.
- در ادامه، ضرورت ايمان به ظهور حضرت مهدى(عج) و جهان‌گير شدن دين اسلام، با استفاده از آيات، اجماع مسلمين و روايات شيعه و اهل سنت، اثبات شده است.
- در مورد اسرار و فسلفه غيبت:
- نویسنده، پيش از بحث پيرامون فوائد و مصالح غيبت امام زمان(عج)، به اين نكته اشاره كرده است كه تاكنون علوم بشرى، به كشف تمام اسرار خلقت موفق نشده و اگر علم هزاران سال ديگر پيشرفت كند، هنوز معلومات او در برابر مجهولاتش مختصر و ناچيز است.
- وى معتقد است علت عمده و سر بزرگ و حقيقى غيبت، معلوم نخواهد شد، مگر بعد از ظهور آن حضرت؛ همانطور كه حكمت كارهاى خضر(ع) بعد از فراقت از موسى(ع) آشكار گرديد.
- به اعتقاد وى، حكمت‌ها و اسرار معلومى در غيبت امام عصر(عج) وجود دارد كه از آن جمله، امتحان بندگان مى‌باشد، زيرا به واسطه غيبت، مخصوصاً اگر سرّ آن نامعلوم باشد، مرتبه ايمان و تسليم افراد در برابر تقدير الهى ظاهر مى‌شود.
- وى آمادگى تدريجى علمى، اخلاقى و عملى ملل جهان براى ظهور مصلح حقيقى را از جمله اسرار غيبت دانسته؛ زيرا معتقد است ظهور آن حضرت، مانند ظهور انبياء و ساير حجج نيست كه مبتنى بر اسباب و علل عادى و ظاهرى باشد، بلكه روش ايشان در رهبرى جهانيان، مبنى بر حقايق و حكم به واقعيات و ترك تقيه، شدت در امر به معروف و نهى از منكر و مؤاخذه سخت از عمّال و ارباب مناصب و رسيدگى به كارهاى آنها است.
- پيرامون طول عمر امام زمان(عج):
- نویسنده نخست امكان طول عمر را از نظر علوم و دانش‌هاى عصر مانند علم پزشکى و زيست‌شناسى و اطلاعاتى كه از احوال ساير مخلوقات در دست مى‌باشد، با مقايسه انسان با آنها مورد توجه قرار داده و سپس با مراجعه به اديان آسمانى، در امكان و صحت آن از نظر عقايد دينى سخن گفته است.
- وى معتقد است علم، امكان طول عمر را كاملاً تأييد كرده و كوشش بشر را در اين راه نتيجه‌بخش، موفقيت‌آميز و لازم مى‌شناسد و براى طول عمر، حد و اندازه‌اى معلوم نمى‌كند. همه اديان نيز به اتفاق از عمر بسيار طولانى جمعى از افراد بشر خبر داده‌اند.
- شرح و بيان چگونگى ولادت حضرت مهدى(عج):
- نویسنده با اشاره به اينكه گزارش و تفصيلات ولادت امام زمان(عج) مشروحاً در كتب معتبر بيان شده است، مختصرى از نحوه ولادت ايشان را بيان كرده و پس از بررسى ولادت و امامت ولى عصر(عج) از نظر علما و مورخين اهل سنت از جمله ابن حجر هيثمى، احمد بن حسین بيهقى، فضل بن روزبهام به اين بحث پرداخته كه عقيده به ظهور مهدى(عج)، عقيده‌اى اسلامى است.
- در پايان، تأثير عقيده به ظهور مهدى(عج) در اخلاق بررسى شده و چنين نتيجه‌گيرى شده است كه همانطور كه مسلمانان صدر اسلام از آيات و بشارت‌هاى پيامبر(ص) به فتوحات آينده مسلمين چنين برداشت نكردند كه بايد در خانه در انتظار آينده نشست، كسانى هم كه به ظهور مهدى(عج) ايمان دارند، بايد در اطاعت اوامر شرعى، از ديگران كوشاتر باشند.
بخش دوم كتاب، مقاله‌اى است تحت عنوان «پاسخ ده پرسش» شامل بحث‌ها، پرسش‌ها و پاسخ‌هاى گوناگون پيرامون زندگى، خصائص، اوصاف، غيبت و ظهور امام زمان(عج).
موضوعات مهمى كه مباحث اين مقاله درصدد پاسخگويى به آنهاست عبارتند از: مسائل مربوط به استمرار نظام امامت، چگونگى تسخير جهان با ياران معدود، نحوه پيروزى امام زمان(عج) بر سلاح‌هاى ويرانگر، مكان آن حضرت در غيبت كبرى، وظايف ايشان در عصر غيبت، زندگانى شخصى حضرت مهدى(عج)، پيرامون ظهور جزئى حضرت مهدى(عج) در ايام غيبت كبرى، امكان شرفيابى در زمان غيبت، چگونگى غيبت، علت غيبت با وجود آمادگى شرايط ظهور.
بخش سوم با عنوان «باورداشت مهدویت»، به بررسى مسأله عقيده به مهدویت و اعتقاد به ظهور منجى در اسلام پرداخته است. نویسنده معتقد است باور به مهدویت، به عنوان انديشه‌اى اسلامى، بر پايه قوى‌ترين برهان‌هاى نقلى و عقلى استوار است و بررسى تاريخ و شواهد بسيار آن، بهترين تأييد بر صحت و متانت آن به شمار مى‌رود و هيچ‌يك از مسلمانان، به انكار يا تشكيك در اين مسأله نپرداخته‌اند، مگر گروه اندكى كه تحت تأثير تبليغات غربیان قرار گرفته و در دام استعمار گرفتار آمده‌اند. در آخر نيز به چهل حديث پيرامون اين باور، اشاره شده است.
«به سوى دولت كريمه» عنوان آخرين بخش كتاب است كه سعى در ترسيم دورنمايى از ويژگى‌هاى جامعه موعود دارد. نویسنده ضمن اشاره به برخى از اين ويژگى‌ها، توضيحات مختصرى پيرامون هريك ارائه داده است. اين ويژگى‌ها عبارتند از: اجراى قوانين و احكام اسلام، حاكم بودن خليفه الله، عدم وجود امتيازات و تبعيضات نژادى و طبقه‌اى، حذف تجمل‌گرائى، امنيت و صلح عمومى، شكوفائى وضع اقتصادى، خداپرستى و قسط و عدل جهانى.
وضعيت كتاب
فهرست هر مقاله، در انتهاى آن و فهرست كلى مطالب، در انتهاى كتاب آمده است.پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع و ترجمه اشعار عربى متن، اختصاص يافته است.
منابع مقاله
- مقدمه و متن كتاب.
- «امام مهدى(عج) در آينه قلم كارنامه منابع پيرامون امام مهدى(عج) و مهدویت»، قم، مؤسسه اطلاع‌رسانى اسلامى مرجع، ج2 ص866.