الترجمان عن غريب القرآن
الترجمان عن غريب القرآن تألیف تاج‌الدين ابى المحاسن عبدالباقى بن عبدالمجيد قرشى (متوفاى 743 قمرى) مى‌باشد. موضوع اين اثر، تفسير واژه‌ها و تبيين لغات قرآن است. قبل از ورود به مباحث كتاب، تعريفى از غريب القرآن متذكر مى‌شويم تا خواننده بيشتر در فضاى اثر حاضر قرار گيرد.
| الترجمان عن غریب القرآن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مراد، یحیی (حاشيه نويس) یمنی، عبدالباقی بن عبدالمجید (نویسنده) |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1425 ق یا 2004 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | تفسیر - غرائب |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 91/9 /ی8ت4 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تعريف علم مفردات قرآن
علم مفردات يا واژه‌شناسى قرآن دانشى است كه درباره تك واژه‌هاى قرآنى از نظر ريشه، اشقاق لغوى، دلالت بر معناى مطلوب، مناسبات و نوع كاربرد آن در قرآن بحث مى‌كند.
يكى از مهمترين شاخه‌هاى علم مفردات قرآن، غريب القرآن است.در اين شاخه، به توضيح واژه‌هاى غير مألوف، دور از ذهن و غامض قرآن مى‌پردازد، به گونه‌اى كه انسان در فهم معناى آن واژه‌ها با مشكل مواجه بوده باشد.به تعبير ديگر مقصود از غريب القرآن، تبيين و تفسير واژه‌گان قرآن است.
ساختار
اثر از يك مقدّمه و متن اصلى تشكيل شده است.
مقدّمه كه به قلم دكتر يحيى حداد تحرير شده است اوّل به معرفى كتاب تاج‌الدين ابى المحاسن و روش او در تألیف اين اثر مى‌پردازد كه اين اثر، مختصر، موجز با عباراتى آسان و داراى ترتيب نيكويى است روش مؤلف در اين كتاب آوردن لغات و واژه‌گان قرآن برحسب ترتيب سوره‌هاى قرآن مى‌باشد كه از سوره بقره شروع و تا سورۀ ناس پایان مى‌يابد.و مؤلف در تدوين اين اثر در شرح و تبين واژه‌گان از كتب بزرگان تفسير، بيان و لغت همچون ابن عباس، حسن بصرى، اخفش، ابن انبارى و ديگر بزرگان صالح سلف استفاده نموده است.
پس به بيان اهميّت دانش غريب القرآن مى‌پردازد و با آوردن جملاتى از زركشى در كتاب البرهان في علوم القرآن و كتاب لسان العرب ابن منظور و المفردات في غريب القرآن راغب اصفهانى اين اهميّت را بازگو مى‌كند.در بحث بعدى تاريخ نگارش تفسير و تبيين واژه‌هاى قرآن آورده مى‌شود كه با عناوين غريب القرآن، مجاز القرآن، معانى القرآن، مفردات قرآن و تاويل مشكلات قرآن همراه بوده است و به معرفى نمونه‌هایى از آنها مى‌پردازد و در اين مبحث، كتب را به دو قسمت تقسيم مى‌كند يكى كتبى كه برحسب سوره قرآنى تألیف شده‌اند و ديگر كتبى كه برحسب ماده لغات تدوين يافته‌اند و در آخر مقدمه به شرح‌حال مؤلف كتاب كه در كتب تاريخ آمده است مى‌پردازد.
پاورقى‌هاى اثر كه توسط دكتر يحيى مراد آمده است بيشتر در رابطه با قرائتهاى ديگرى است كه از لغات شده كه مؤلف فقط يك قرائت را ذكر كرده و اين مطلب بخواننده اطلاعات مفيدى را مى‌دهد و نام قارى هم آورده شده است.