رساله احکام جوانان و نوجوانان
رساله احکام جوانان و نوجوانان حاوى بخشى از فتاواى آیت‌الله شيخ جواد تبريزى و به زبان فارسى است. که در آن تنها به احکام جوانان و نوجوانان پرداخته شده است.
| رساله احکام جوانان و نوجوانان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | تبریزی، جواد (نویسنده) |
| ناشر | دار الصديقة الشهيدة (سلاماللهعليها) |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1381 ش |
| چاپ | 1 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
كتاب، از شش قسمت گوناگون تشكيل يافته كه عبارتند از: احكام تقليد، احكام طهارت، احكام نماز، احكام روزه، راه‌هاى ثابت شدن اول ماه و استفتائات متفرقه.
گزارش محتوا
مؤلف، در مقدمه‌اى كوتاه طبق روال رساله‌هاى عمليه، عمل به رساله‌ى حاضر را به دليل شهادت عده‌اى از ثقات به هم‌آهنگيش با فتاواى ايشان، مجزى مى‌داند.
احكام تقليد: در اولين بخش كتاب كه مربوط به احكام تقليد است، شش مسئله شرعى در مورد تقليد بيان شده است بدين شرح: عدم جواز تقليد در اصول دين؛ وجوب اجتهاد يا تقليد يا عمل به احتياط در فروع دين؛ تقليد، عمل كردن به دستور مجتهد زنده است؛ لزوم تقليد از مجتهد اعلم؛ راه‌هاى تشخيص فتواى مجتهد عبارت است از: شنيدن از خود مجتهد، شنيدن از دو نفر عادل، شنيدن از كسى كه انسان از گفته او اطمينان به واقع پيدا مى‌كند، ديدن در رساله مجتهد در صورتى كه انسان به درستى آن رساله اطمينان داشته باشد؛ وجوب يادگيرى احكامى كه انسان غالباً بدان‌ها نياز دارد؛ انجام اعمال بدون تقليد، در صورتى صحيح است كه بعد از تقليد، مجتهد قابل تقليد بر اعمال گذشته صحه بگذارد و الا اعمال سابق، باطل خواهد بود.
احكام طهارت: احكام طهارت، در چندين بخش بيان شده‌اند كه بخش اول مربوط به احكام آب‌ها است.
آب، يا مطلق است يا مضاف.
آب مضاف آبى است كه آن را از چيزى بگيرند، مانند آب هندوانه يا با چيزى ديگر مخلوط شود، مانند آبى كه به قدرى با گل و امثال آن مخلوط شود كه ديگر به آن آب نگويند.
غير اينها، آب مطلق است كه به پنج صورت مى‌باشد: آب كر، آب قليل، آب جارى، آب باران و آب چاه.
احكام تخلى، دومين بخش مبحث طهارت را به خود اختصاص داده كه در ضمن چهار مسئله احكامش بيان شده است.
پوشاندن عورت از هر بيننده محترم، غير از زن و شوهر و كسانى كه در حكم زن و شوهرند، مانند كنيز و مالك او، اولين مسئله مورد اشاره در اين بخش مى‌باشد.
استبرا، بخش بعدى احكام طهارت است كه در ضمن سه مسئله تبيين شده است.
اولين مسئله اين قسمت، اشاره به استحباب استبرا در مردان بعد از بول دارد و علتش، كسب يقين به نماندن بول در مجراى ادرار مى‌باشد.
استبرا و بيرون آمدن رطوبت بعد از گذشت زمان طولانى از زمان بول و يقين به نماندن بول در مجرا، مسائل بعدى مى‌باشد.
نجاسات ده‌گانه، راه ثابت شدن آنها و طريق نجس شدن شىء پاك و... مسائلى هستند كه در بخش بعدى ذكر شده‌اند.
نجاسات ده‌گانه عبارتند از: بول، غائط، منى، مردار، خون، سگ، خوك، كافرى كه از طايفه‌ى اهل كتاب نباشد، شراب و فقاع.
در شرع مقدس اسلام، دوازده چيز، به عنوان پاك كننده‌ها معروفند و عبارتند از: آب، زمين، آفتاب، استحاله، انقلاب، انتقال، اسلام، تبعيت، برطرف شدن عين نجاست، استبراى حيوان نجاست خوار، غايب شدن مسلمان و خارج شدن خون متعارف از ذبيحه.
احكام ظرف‌ها، در بخش بعدى احكام طهارت ذكر شده‌اند كه داراى چهار مسئله بوده و در صدد بيان حرمت خوردن غذا و آب در ظروف طلا و نقره مى‌باشد.
وضو، مبحث بعدى است و داراى احكام مفصلى است كه سرفصل‌هاى آن عبارت است از: چند مسئله راجع به وضو، شرايط وضو، احكام وضو، چيزهايى كه براى آنها بايد وضو گرفت، چيزهايى كه وضو را باطل مى‌كنند و احكام وضوى جبيره.
براى وضو سيزده شرط ذكر شده كه عبارتند از:
- آب پاك باشد.
- آب مطلق باشد.
- آب وضو و فضايى كه در آن وضو گرفته مى‌شود، مباح باشد.
- ظرف آب وضو مباح باشد.
- ظرف وضو طلا و نقره نباشد.
- اعضاى وضو، موقع شستن و مسح كردن، پاك باشد.
- وقت كافى براى وضو و نماز باشد.
- به قصد قربت و براى انجام فرمان خداوند عالم وضو گرفته شود.
- وضو را به ترتيب خود انجام دهد.
- كارهاى وضو را پشت سر هم انجام دهد.
- شستن دست و صورت و مسح سر و پاها را خود انسان انجام دهد و اگر ديگرى او را وضو بدهد يا در رساندن آب به صورت و دست‌ها و مسح سر و پاها به او كمك نمايد، وضو، باطل است.
- استعمال آب، مضرّ نباشد.
- در اعضاى وضو، مانعى از رسيدن آب نباشد.
از ميان غسل‌هاى واجب كه چهار غسل مى‌باشند، تنها غسل جنابت بيان شده است. احكام جنابت، چيزهايى كه بر جنب حرام است و احكام غسل كردن و... در ادامه بيان شده است.
تيمم هم طبق روال غالب كتاب‌هاى فقهى، اعم از فتوايى و استنباطى، آخرين قسمت باب طهارت مى‌باشد. در هفت مورد لازم است به جاى غسل يا وضو، تيمم شود كه بيان جزئيات آن موارد به همراه چيزهايى كه تيمم بر آنها صحيح است و دستور تيمم بدل از وضو يا غسل، مطالبى هستند كه در اين‌جا بازگو گرديده‌اند.
احكام نماز: بخش سوم احكام نوجوانان و جوانان، احكام مربوط به نماز است كه در چند بخش مورد بررسى قرار گرفته‌اند. در مقدمه‌ى اين بخش آمده كه نمازهاى واجب شش نمازند: نمازهاى يوميه، نماز آيات، نماز ميت، نماز طواف واجب خانه خدا، نماز قضاى پدر كه بر پسر بزرگ‌تر واجب است و نمازى كه به واسطه اجاره و نذر و قسم و عهد واجب مى‌شود.
احكام روزه: در تعريف روزه گفته شده: روزه آن است كه انسان براى انجام فرمان خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب از نه چيز كه بعداً گفته مى‌شود، خوددارى كند.
نيت به عنوان اولين و يكى از مهم‌ترين و مبتلابه‌ترين مسائل روزه، در آغاز مورد بحث قرار گرفته است.
مبطلات روزه، كفاره روزه، جاهايى كه فقط قضاى روزه واجب است، احكام روزه مسافر، كسانى كه روزه بر آنها واجب نيست و راه ثابت شدن اول ماه، احكام روزه را تشكيل مى‌دهند، البته با اينكه راه ثابت شدن اول ماه، به طور مستقل ذكر شده، ولى از آن‌جايى كه فقط يك مسئله دارد، به اين صورت ذكر نموديم.
استفتائات متفرقه: اين استفتائات، در زمينه اجتهاد و تقليد، طهارت، اذان و اقامه، غيبت، موسيقى، غنا، رقص و دست زدن، تراشيدن ريش و پوشيدن طلا توسط مردان، مى‌باشد.