حاشية علی الكفاية (حائري قمي)
الحاشيه على الكفايه تألیف آیت‌الله محمد على حائرى قمى از جمله حواشى كتاب كفايه آخوند خراسانى است.
| حاشیة علی الکفایة (حائری قمی، محمد علی) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین (نویسنده) حائری قمی، محمدعلی (حاشيه نويس) |
| عنوان‌های دیگر | کفایه الاصول. حاشیه |
| ناشر | مطبعة المرتضوية |
| مکان نشر | نجف اشرف - عراق |
| سال نشر | 1344 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین، 1255 - 1329ق. کفایه الاصول - نقد و تفسیر اصول فقه شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | BP 159/8 /آ3 ک7037 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
مؤلف در اين كتاب فقط چهار مقصد كفايه به شيوه «قوله-اقول» شرح و تبيين نموده است.
گزارش محتوا
كتاب مشتمل بر يك مقدمه و چهار مقصد است.
مقدمه كتاب حاوى امور سيزده‌گانه موضوع علم، وضع، علائم حقيقت و مجاز، صحيح و اعم، مشتق و... است.
مقصد اول:اوامر: مؤلف در اين مقصد درباره ماده امر، صيغه امر، اجزاء، مقدمه واجب، بحث ضدّ، متعلق اوامر، نسخ وجوب، حقيقت واجب تخييرى، حقيقت وجوب كفائى، واجب موسّع و مضيّق بحث كرده است.
از ديدگاه استاد مؤلف اطلاق واجب بر واجب مطلق و واجب مشروط هر دو به نحو حقيقت است. ايشان تاكيد مى‌كند كه واجب مشروط با حصول شرطش تبديل به واجب مطلق نمى‌شود زيرا با حصول شرط، اعتبار مربوط به اين واجب كه در نفس آمر حاصل شده بود زايل نمى‌شود لذا همچنان درست است كه بگوييم وجوب اين واجب بر حصول فلان شرط خاص معلق است.
مقصد دوم: نواهى: مباحث اين مقصد عبارتند از: ماده نهى و صيغه آن، اجتماع امر و نهى، نهى از شى و اقتضاى فساد.
مقصد سوم: مفاهيم: مراد از مفهوم همان معناى مقابل منطوق است و بحث مفاهيم يك بحث صغروى است نه كبروى يعنى بحث در اين است كه آيا فلان قضيه و يا فلان كلمه، مفهوم دارد يا نه؟ در اين مقصد درباره مفاهيم شرط، وصف، غايت، استثنا و لقب بحث مى‌شود.
مقصد چهارم: عام و خاص: به نظر مؤلف تعاريف ارائه شده براى عام صرفاً شرح الاسمى هستند لذا نيازى به نقد و بررسى آنها وجود ندارد. عام داراى اقسام سه‌گانه استغراقى، مجموعى و بدلى است. به نظر صاحب كفايه در لغت و شرع الفاظى مخصوص عام و خاص وضع شده است و منظور مصنف از وجود الفاظ عموم در شرع آنست كه شارع در مقام تشريع و بيان احكام عمومیت معناى آنها را تاييد كرده است.
مؤلف در ادامه، به مباحثى از قبيل حجيت عام مخصص در افراد باقى مانده، سرايت علم اجمال مخصّص به عام، تمسك به عام قبل از فحص از مخصّص و مانند اينها اشاره مى‌نمايد.
مقصد پنجم: مطلق و مقيد، مجمل و مبين: مطالب اصلى اين مقصد عبارتند از تعريف مطلق، بررسى الفاظ مطلق، مقدمات حكمت، حمل مطلق بر مقيد و مجمل و مبين. به نظر مؤلف، مجمل و مبين صفت لفظ هستند نه معنا.
وضعيت كتاب
كتاب چاپ سنگى و فاقد فهرست و پاورقى است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب