تلخيص كتاب النفس
تلخيص كتاب النفس، از جمله شرح‌های متوسط و در اصطلاح، تلخیص‌های ابن رشد بر کتاب «النفس» ارسطو می‌باشد.
| تلخيص كتاب النفس | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن رشد، محمد بن احمد (نویسنده)
ارسطو (نویسنده) عبري، الفرد ل (محقق) مهدي، محسن (مصحح) مدکور، ابراهيم بيومي (مقدمه) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب النفس. شرح |
| ناشر | المکتبة العربية |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| چاپ | 1 |
| شابک | 977-01-6594-3 |
| موضوع | ارسطو، 384 - 322ق. م. کتاب النفس - نقد و تفسير
روان شناسی - متون قدیمی تا قرن 14 فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | فارسی عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BBR 652 1374 |
اصطلاحا شرح‌های ابن رشد بر آثار ارسطو را می‌توان به سه دسته زیر تقسیم نمود:
- شرح‌های مفصل و بزرگ که «تفسیر» یا «شرح» نامیده می‌شوند؛
- شرح‌های متوسط موسوم به «تلخیص»؛
- خلاصه‌های نوشته‌های ارسطو که «جامع» و در جمع «جوامع» نام دارند.
شیوه کار ابن رشد در قسم اول، چنین است که نخست پاره‌هایی از متن ارسطو را از ترجمه عربی آنها نقل می‌کند و سپس به تفسیر دقیق و ژرف آنها می‌پردازد و در این رهگذر از آنچه از تفاسیر شارحان یونانی ترجمه‌شده به عربی در دست داشته است، بهره می‌گیرد و گاه نیز از آنها انتقاد می‌کند و سرانجام برداشت خود را از متن ارسطو توضیح می‌دهد. در قسم سوم که خلاصه‌ها یا «جوامع» می‌باشند، روش ابن رشد چنین است که وی در آنها همیشه از سوی خود سخن می‌گوید؛ درحالی‌که عقاید و نظریات ارسطو را بیان می‌کند و در این رهگذر، از نوشته‌های دیگر وی برای توضیح و تکمیل متن در دست، بهره می‌گیرد و از خودش نیز مطالبی بر آنها می‌افزاید[۱].
اما در شرح‌های متوسط یا تلخیص‌ها که اثر حاضر نیز از جمله آنها می‌باشد، ابن رشد ابتدا کلمات اول متن ارسطو را نقل و سپس بقیه مطالب را به زبان خودش شرح می‌دهد و توضیحات و نظریات شخصی و مطالبی از منابع فیلسوفان اسلامی نیز بر آنها می‌افزاید؛ به‌گونه‌ای که اثر به‌صورت نوشته مستقلی آشکار می‌شود که گفته‌های ارسطو و ابن رشد به هم آمیخته شده و نمی‌توان به‌آسانی آنها را از یکدیگر تشخیص داد[۲].
دست‌نوشته‌هایی از این کتاب در کتابخانه ملی پاریس، دست‌نوشته‌ای در کتابخانه ملک و دست‌نوشته دیگری در کتابخانه وزیری یزد موجود است. دست‌نوشته‌های عبری و متن عربی آن نیز به کوشش احمد فؤاد الاهوانی در قاهره (1950م) منتشر شده است.[۳].
این کتاب، با تحقیق و تعلیقات الفرد. ل. عبری و ارجاعات محمدمهدی به چاپ رسیده و مقدمه‌ای کوتاه از ابراهیم مدکور، در ابتدای آن، افزوده شده است که در آن، به اهمیت احیای آثار ابن رشد، اشاره شده است.[۴]. پس از این مقدمه، مقدمه‌ای از محقق آمده که در آن، ضمن توضیح اقدامات تحقیقی صورت‌گرفته در کتاب و رموز به‌کاررفته در آن، به این نکته اشاره شده است که ابن رشد بر کتاب «النفس» ارسطو، سه شرح مختصر، متوسط و مفصل نوشته است که این کتاب، شرح متوسط و دومین شرح آن، محسوب می‌شود[۵].
فهرست مطالب در ابتدا و ملاحظات، فهرست اعلام، اصطلاحات و منابع عربی و انگلیسی، در انتهای کتاب آمده است.
در پاورقی‌ها که توسط محقق و مراجع نوشته شده و به‌وسیله یک خط تیره، از یکدیگر جدا شده است، علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ، به ریشه و اصل برخی از کلمات متن، اشاره شده است.[۶].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- دائرةالمعارف طهور، «شرح‌های ابن رشد بر آثار دیگران»، دوشنبه، 3 مهر 1396، به آدرس اینترنتی: