الفضائل لابن شاذان
الفضائل منسوب به ابوالفضل شاذان بن جبرئيل قمى از علماى قرن ششم هجرى در موضوع فضائل و مناقب اميرالمؤمنين على بن ابى‌طالب عليه‌السلام است.
| الفضائل لإبن شاذان [صحیح: لشاذان القمی] | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شاذان قمی، شاذان بن جبریل (نویسنده) |
| ناشر | الشريف الرضي |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1363 ش |
| چاپ | 2 |
| موضوع | احادیث شیعه - قرن 7ق.
خاندان نبوت - فضایل علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - فضایل - احادیث |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 37/4 /ش2ف6 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
با توجه به مقام اهل‌بيت پيامبر(ص) و ضرورت تأليف درباره فضائل و مناقب آن بزرگواران بسيارى از علماى شيعه در اين موضوع آثارى از خود بر جاى گذاشته و در آن رواياتى را جمع‌آورى نموده‌اند.
از اولين كسانى كه در اين زمينه و با اين نام كتاب نوشته‌اند ابان بن تغلب صحابى امام ششم و على بن مهزيار اهوازى از وكلاى امام يازدهم هستند.
ترديد در مؤلف
به رغم شهرت انتساب اين كتاب به شاذان بن جبرئيل، بزرگانى چون شيخ آقا بزرگ در الذريعة و سيدمحسن امين در أعيان الشيعة درباره مؤلف اين اثر ترديد دارند. چون شاذان بن جبرئيل از بزرگان قرن ششم هجرى بوده و در اجازه‌اى كه به بعضى از شاگردان خود داده تاريخ 584 را ذكر كرده است. همچنين در 548 هجرى، ابن زهره از او روايت نقل مى‌كند. تاريخ تدوين كتاب ديگرش إزاحة العلة نيز 558 هجرى مى‌باشد.
از طرفى كتاب الفضائل در نيمه قرن هفتم نوشته شده چون مؤلف از حيات خود در تاريخ ذى‌قعده سال 651 ياد مى‌كند يا زمان اخذ برخى احاديث كتاب را سال 652 بيان كرده است.
به نظر آقابزرگ نویسنده اين كتاب مشخص نيست.
ايرادات وارد بر كتاب
كتاب حاضر متأسفانه فصل بندى خوبى ندارد و مصنف تنها با كلماتى مانند «خبرٌ آخر» مطالب را جدا كرده و فقط در چند مورد عناوينى مانند «حديث مولد النبي صلى‌الله‌عليه‌وآله» دارددر هر حديث ابتدا منبع و سپس سلسله سند آمده و از هر گونه توضيح و تحليل خالى است.
كتاب فضائل از حجمى اندك برخوردار است و مكرر چاپ شده است.