فیضالاسلام اصفهانی، سید علینقی
علینقی فیضالاسلام اصفهانی، روحانی شیعی و مترجم و شارح نهج‌البلاغه و دیگر متون اسلامی در سال 1324ق متولد شد.
| نام | فیضالاسلام اصفهانی، علینقی |
|---|---|
| نام های دیگر | دی‍ب‍اج، علینقی
فیضالاسلام، علینقی فیضالاسلام سدهی اصفهانی، سید علینقی |
| نام پدر | |
| متولد | 1284 ش |
| محل تولد | |
| رحلت | 1364 ش یا 1405 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | ترجمه و تفسیر قرآن عظیم |
| کد مؤلف | AUTHORCODE837AUTHORCODE |
تولد
سید علینقی دیباجی سدهی اصفهانی ملقب به «فیضالاسلام» در سال 1324ق برابر با 1284ش در ده «فروشان» از توابع سده اصفهان متولد شد، خانواده او در طول قرون و اعصار از علما و خطبا بودند، این سیره آباء و اجدادی در شخصیت وی به شکل بارزی متجلی شد[۱].
تحصیلات
پس از فوت پدرش، مقدمات علوم را نزد مادر فاضله‌اش (حیات‌سلطان) و برادرش آقا سید غیاث‌الدین فراگرفت و بعد رهسپار اصفهان شد و از محضر اساتید آن زمان در اصفهان بهره برد و سپس عازم مشهد مقدس شد و چند سالی را در جوار مرقد مطهر امام رضا(ع) اقامت گزید. سپس در طی دوره سطح، به نجف‌اشرف مهاجرت کرد و در دروس فقه و اصول استادان آن روز نجف‌اشرف شرکت جست و پس از سالیانی تحصیل و تلاش و کوشش از محضر آنان، اجازه اجتهاد و روایت دریافت کرد.
اساتید
- سید ابوالحسن اصفهانی؛
- آقا ضیاءالدین عراقی؛
- شیخ محمدکاظم شیرازی؛
- شیخ عباس قمی؛
- شیخ علی‌اکبر نهاوندی؛
مرحوم آیت‌الله فیضالاسلام فلسفه و عرفان را نزد شیخ علی‌اکبر نهاوندی خواند و سلوک و رفتار عارفانه که در اخلاق او بود، حاصل تراوش فکر و اندیشه والای استادان او بود[۲].
مرحوم آیت‌الله فیضالاسلام از جوان‌ترین شاگردان مرحوم سید ضیاءالدین عراقی بود. روزی آن استاد فرزانه دربی سؤال و پاسخی که در درس شاگرد و استاد (مباحثه) اتفاق افتاد، مرحوم آیت‌الله سید ضیاءالدین عراقی فرموده بودند امروز از شما فیض گرفتیم و شارح نهج‌البلاغه که تا آن روز به نام «امامی» از او یاد می‌شد و به این فامیل او را می‌شناختند «فیض» لقب گرفت و پس از مدتی «فیضالاسلام» را جایگزین «امامی» کردند که تاکنون به این لقب شناخته می‌شوند[۳].
وی پس از طی این دوره، در حدود سال‌های (1318و 1330) شمسی به ایران بازگشتند و در تهران ساکن شد و در طول بیش از چهل سال اقامت در این شهر به کار ترجمه و تفسیر قرآن، نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه پرداختند که آثار او در ده‌ها هزار مجلد چاپ و در سراسر کشور چاپ و توزیع شده است[۴].
فیض الاسلام در نگاه اندیشمندان و عالمان
مقام معظم رهبری، حضرت آیت اللّه خامنه ای از فیض الاسلام با عنوان عالم جلیلی که برای نخستین بار نهج‌البلاغه را در عصر حاضر به فارسی برگردانید و در اختیار علاقه مندان قرار داد و فریادهای حضرت علی علیه‌السلام را به گوش علاقه مندان رسانید، تشکر کرده است. ایشان در جایی میفرماید: «[مرحوم فیض الاسلام] یکی از علمای بزرگ تهران و یک عالم آگاه و بااخلاص و روشن فکر بود. او رفت، لکن ترجمه نهج‌البلاغه را به دست مردم داد. من مقیّدم که خدمت آن سید بزرگوار را همه جا ذکر کنم تا خدمت بزرگ او برای جامعه ایرانی فراموش نشود. قبل از آنکه ترجمه فیض الاسلام در اختیار ما قرار گیرد، جز ترجمه ملا فتح اللّه کاشانی و کتاب های قدیمی و شرح های عربی چیزی در دست نداشتیم. قبل از اینها هم در محیط های مردمی و روشن فکری و دانشجویی و دانش آموزی و حتی در محیط های طلبگی و حوزه‌های علمیه از نهج‌البلاغه نشانی نداشتیم».
دکتر سید جعفر شهیدی درباره فیض الاسلام و ترجمه نهج‌البلاغه او می‌نویسد: «مرحوم فیض الاسلام را بارها دیدم. مردی فاضل، مسلمان و دین دار و دوستدار اهل بیت علیهم‌السلام بود و برای این ترجمه رنجی بر خود نهاد و میتوان گفت اخلاص وی در فراهم آوردن این ترجمه، در رواج آن تأثیری بسزا داشته است».
یکی از دانشمندان معاصر هم یادآور شده است: «عالم محقق، فقیه و ادیب، سید علی نقی سده ای اصفهانی، معروف به فیض الاسلام، از دانشمندان متأخر اصفهان است. وی با شرح و ترجمه نهج‌البلاغه با طرزی جالب و جاذب، خدمت بزرگی به فرهنگ اسلام و ایران کرده که بسیار مورد توجه و استفاده عموم مردم قرار گرفته است»[۵].
آثار
- ترجمه و خلاصه تفسیر قرآن کریم در سه جلد، که حاوی مطالب کلیه تفاسیر معتبر شیعه است.
- ترجمه و شرح نهج‌البلاغه در شش مجلد که چهار جلد نخستین آن خطبه‌ها و جلد پنجم نامه‌ها و جلد ششم کلمات قصار و سخنان کوتاه آن حضرت است.
- ترجمه و شرح صحیفه کامل سجادیه، که پنجاه‌وچهار دعای حضرت سجاد(ع) را شامل است.
- بنادر البحار در چهار مجلد که متأسفانه فقط یک جلد آن چاپ شده است که گلچینی از روایات ائمه معصوم علیهم‌السلام است.
- خاتون دو سرا، در خصوص زندگانی حضرت زینب کبری(س) که آن مرحوم این کتاب را در ادای نذر خود به رشته تحریر درآوردند.
- الإفاضات الغررية في أصول الفقهية، که به زبان عربی و در باب اصول فقه است[۶].
- رهبر گمشدگان؛
- چراغ راه؛
- الاشارات الرضویة؛
- ترجمه صحیفه علویه[۷].
وفات
سرانجام در سال 1364ش، مرحوم فیضالاسلام در سن 81 سالگی در تهران چشم از جهان فروبست و در بهشت‌زهرا دفن شد.
پانویس
منابع مقاله
- ربانی، هادی، ساحت فیض (گزارشی از برپایی همایش فیض الاسلام در اصفهان)، مجله علوم حدیث، پاییز 1383، شماره33؛ درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)، به آدرس: https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/29078
- مجرد، سید مصطفی، فیض الاسلام، مجله کیهان فرهنگی، خرداد 1385، شماره 236؛ درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)، به آدرس: http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/80175
- پایگاه موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی علامه فیض الاسلام در بهمن 1396