الرسائل الجديدة و الفرائد الحديثة
الرسائل الجديدة و الفرائد الحديثة، نوشته مرحوم آيت‌الله على مشكينى اردبيلى، شرحى است بر كتاب گران‌سنگ «فرائد الاصول» شيخ اعظم مرتضى انصارى كه با قلمى روان و بيانى شيوا به رشته تحرير درآمده است. اين كتاب، به زبان عربى بوده و در قطع رحلى و در يك جلد به چاپ رسيده است.
| الرسائل الجدیدة و الفرائد الحدیثة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | انصاری، مرتضی بن محمدامین (نویسنده) مشکینی اردبیلی، علی (خلاصه کننده) |
| عنوان‌های دیگر | تلخیص لفرائد [الاصول] الاستاذ مرتضی الانصاری قدس‌سره... فرائد الاصول. تلخیص |
| ناشر | پيروز (چاپخانه) |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1349 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اصول فقه شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 159 /الف8 ف4018 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
با توجه به اينكه كتاب «الرسائل الجديدة و الفرائد الحديثة»، شرح كتاب «رسائل» مرحوم شيخ انصارى است، ازاين‌رو ترتيب مباحث آن، همانند ترتيب مباحث كتاب «فرائد الاصول» است. روش نویسنده نيز بدين‌صورت است كه در ابتدا، عبارت متن كتاب «فرائد الاصول» را بيان نموده و سپس در ذيل آن، توضيحات خود را مرقوم مى‌دارد.
گزارش محتوا
آيت‌الله على مشكينى اردبيلى، در بيان معنی «مكلف»، در عبارت مرحوم شيخ انصارى: «فاعلم أن المكلف اذا التفت..»، مى‌نويسند:
مراد از مكلف هر فرد بالغ عاقلى است كه قلم تكليف بر وى نهاده شده، نه خصوص آن كسى كه تكليف بر او منجز شده است و با اين تعريف، شخص مجنون و بچه غير بالغ از تعريف خارج مى‌شوند.
و «شك»، در عبارت شيخ، شامل ظن غير معتبر و خود شك است.
سپس ايشان، در بيان واژه «اصول»، اين‌گونه توضيح مى‌دهد: اصول، عبارت است از احكامى كه در موضوع شك و عدم علم، جعل شده است؛ حال اگر مورد استعمال آنها باب الفاظ باشد، به آنها اصول لفظيه گفته مى‌شود، مانند اصالة «الحقيقة» در هنگام شك در اراده معناى مجازى و چنانچه مورد استعمال آنها مرحله عمل باشد، به آنها اصول عمليه اطلاق مى‌شود، مانند«اصالة البرائة» در هنگام شك در تكليف.
سپس ايشان مى‌افزايند: تقسيم اصول عمليه، به چهار دسته، عقلى نيست، بلكه استقرايى مستفاد از ادله است و الا اين امكان وجود دارد كه در تمام موارد، اصل برائت يا احتياط جارى شود.
نویسنده، در بخشى ديگرى از اين بحث، به بيان معنى شك در تكليف پرداخته و مى‌نويسد:
مراد از شك در تكليف، شك در نوع تكليف است، مانند شك در وجوب و حرمت، نه شك در جنس تكليف، مانند الزام مشترك بين آن دو؛ بنابراین، در صورت شك در نوع تكليف، اصل برائت جارى مى‌شود، خواه جنس تكليف نيز مجهول باشد(مانند شك در حرمت عصير عنبى) و خواه اينكه جنس تكليف معلوم باشد(مانند وجود علم اجمالى به حرمت نماز جمعه و وجوب آن)...
آنچه بيان شد نمونه‌هايى بود از كار شارح. ايشان، بقيه مطالب را با همين شيوه شرح داده‌اند.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.