تاريخ النبات عند العرب
تاريخ النبات عند العرب تأليف دكتر احمد عيسى بك، تاريخ گياه‌شناسى عربى را مورد بررسى قرار داده است.
| تاريخ النبات عند العرب (عیسی بک) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عیسی بک، احمد (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب تاریخ النبات عند العرب |
| ناشر | دانشگاه علوم پزشکی ایران، موسسه مطالعات تاريخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1387 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | پزشکان اسلامی - سرگذشت‌نامه
دارو شناسان - کشورهای اسلامی گیاه شناسان - کشورهای اسلامی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | RIS 16 /ع9ت2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هر چند از عنوان كتاب بر مى‌آيد كه اين اثر پيرامون گياه شناسى در ميان عرب است، ولى به نظر مى‌رسد مطلب صحيح اين باشد كه اين اثر به گياه‌شناسى و تاريخ آن در نگاشته‌هاى عربى اختصاص دارد، چه اين نگاشته‌ها توسط مؤلفين عرب مانند ثابت بن قره حرانى و چه توسط مؤلفين ایرانى مثل محمد بن زكريا رازى و ابوعلى سينا و ديگر پزشکان غيرعرب تأليف شده باشد.
البته به نظر مى‌رسد او همانند ديگر مؤلفين غيرایرانى سهم دانشمندان ایرانى و ملل غيرعرب در تأليفات گران قدرى كه به زبان عربى -يعنى زبان علمى رائج آن روزگار- نوشته‌اند به بهانه عربى بودن آثار، غيرمنصفانه ناديده گرفته‌اند. به هر حال اين تنها مشكل دكتر احمد عيسى بك نيست، بلكه مشكل بسيارى از مؤلفين عربى نيز هست.
ساختار
اين كتاب در چهار فصل تنظيم شده است كه مطالب آن به ترتيب عبارت است از:
- به آثار عمده در زمينه گياه‌شناسى از عده‌اى از متقدمين اشاره شده است.
- تاريخ گياه‌شناسى با نگاه طبى
- گياه‌شناسى از ديدگاه كشاورزى
- گياه‌شناسى از ديدگاه جغرافيا
مؤلف در هر باب به گزارش احوال مؤلفين و يا کتاب‌هايى كه به نحوى به گياه‌شناسى مرتبط‌اند پرداخته است. البته محور كار او حول مؤلفين است، ولى گاه در ذيل بحث عنوان مؤلفين مهمترين كتاب آنها را نيز گزارش كرده است.
گزارش محتوا
اگر چه از زمان تأليف اين اثر حدود هفتاد سال مى‌گذرد و بعد از نگارش آن، آثار ديگرى نيز به رشته تحرير درآمده و عرضه شده است، با اين حال سودمندى اين اثر به خوبى قابل ملاحظه است.
مؤلف در اين اثر ده‌ها مؤلف و ده‌ها اثر كه به گياه‌شناسى مرتبط است را بررسى كرده است و احياناً اطلاعات جامع و سودمندى درباره هر يك گزارش نموده است.
بيان سال و محل تولد، تاريخ و محل درگذشت، اساتيد و شاگردان، نگاشته‌ها، اشاره به بعضى از حوادث اطلاعاتى است كه دكتر احمد عيسى بك از هر مؤلف در اين اثر نقل مى‌كند. علاوه بر اين در جاى‌جاى كتاب وى معادل لاتين مفردات گياهى و اصطلاحات طبى را نيز آورده است.
مطالب تاريخى‌اى كه مؤلف نقل مى‌كند بيشتر برگرفته از عيون الانباء في طبقات الاطباء تأليف ابن اصيبعه، تاريخ الحكماء تأليف قطفى، فهرست ابن نديم و كشف الظنون تأليف حاجى خليفه است.
كتاب النبات و الشجر تأليف اصعمى [۱]، كتاب النبات تأليف ابوحنيفه دينورى [۲]، كتاب القانون في الطب تأليف ابوعلى سينا [۳]، كتاب تذكرة اولى الالباب تأليف داود انطاكى [۴]، كتاب الجامع في الادوية المفردة تأليف ابن بيطار[۵] نمونه‌اى از اين كتاب‌ها است كه در ذيل بررسى احوالات مؤلفين آنها معرفى شده است.
وضعيت كتاب
كتاب به سال 1363ق به اهتمام دانشكده پزشکى دانشگاه ملك فؤاد قاهره منتشر شده است.
فهرست مطالب كتاب در انتهاى اثر و فهرست منابع فرنگى در انتهاى اثر آمده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب