التحرير الطاووسي
التحرير الطاووسي، تأليف شيخ حسن بن زين‌الدين، صاحب معالم (متوفى 1011ق) است. نویسنده، اين كتاب را از كتاب مفقوده «حل الإشكال في معرفة الرجال» سيداحمد بن موسى طاووس (متوفى 673ق) استخراج و با نگارش جديد تحرير كرده است. كتاب به زبان عربى است و توسط فاضل جواهرى مورد تحقيق قرار گرفته است.
| التحریر الطاووسی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مرعشی، محمود (زير نظر)
کشی، محمد بن عمر (نویسنده) ابن‌طاووس، احمد بن موسی (نویسنده) ابن شهید ثانی، حسن بن زین‌الدین (تلخيص) جواهری، فاضل عباس (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | اختیار معرفة الرجال
المستخرج من کتاب حل الاشکال للسید احمد بن طاوس الحسینی حل الاشکال فی معرفه الرجال. تلخیص |
| ناشر | کتابخانه عمومی آیت‌الله‌مرعشی نجفی(ره) |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1411 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | حدیث - علم الرجال محدثان شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 55/2 /م8 11.ش |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
كتاب با مقدمه‌اى از محقق در شرح حال و آثار سيداحمد بن طاووس و صاحب معالم و از كتاب آغاز شده است. پس از آن مقدمه مؤلف و متن اثر به ترتيب حروف الفبا آمده است. در اين اثر ابتدا اسامى 472 شخصيت به اسم و پس از آن 20 شخصيت ديگر به كنيه و در مجموع 492 شخصيت معرفى شده‌اند.
صاحب معالم، «حل الإشكال» سيداحمد بن طاووس را تهذيب و تنقيح و تحرير نموده و آن را به نام مؤلف، «تحرير طاووسى» ناميده است. رجال كَشى در تحرير طاووسى به سبک سيدبن طاووس تحرير شده، نه به‌گونه‌اى كه در «اختيار معرفة الرجال» شيخ طوسى مى‌بينيم.
گزارش محتوا
كتاب رجال كشى به «معرفة الناقلين عن الأئمة الصادقين» يا «معرفة الرجال» معروف بوده كه اكنون اصل اين كتاب وجود ندارد. آنچه در حال حاضر از كتاب كشى معروف و موجود است، برگزيده‌اى است از اين اثر كه شيخ طوسى به شاگردانش املا كرده است. اين گزارشى است كه سيدبن طاووس از اصل و برگزيد كتاب رجال كشى داده است. نامى كه شيخ طوسى يا احتمالاً شاگردان او به اين كتاب رجالى دادند «اختيار معرفة الرجال» است.[۱]
در قرن هفتم سيداحمد بن موسى بن طاووس (متوفى 673ق) با نگرش كتاب «حل الإشكال في معرفة الرجال»، آميزه‌اى از منابع رجالى (رجال نجاشى، الفهرست و الرجال شيخ طوسى، ضعفاء ابن غضائرى و كتاب الاختيار كشى) را فراهم ساخت و آن را به ترتيب اسامى راويان بر اساس حروف الفبا سامان بخشيد. در پى او صاحب معالم كتاب فوق را دست‌مايه تدوين كتاب خويش ساخت و كتاب «اختيار معرفة الرجال» را از آن استخراج نمود و آن را «التحرير الطاووسي» ناميد.[۲]
در اين اثر برخلاف برخى ديگر از آثار رجالى، دسته‌بندى خوبى از راويان ارائه شده است؛ به‌عنوان مثال در ذيل ابواب همزه، شخصيت‌هايى با نام ابراهيم، اسماعيل، اسحاق، احمد، ابان و اسامه گردآورى شده است. در آخر نيز شخصيت‌هايى چون اويس قرنى، اسلم مكى، اصبغ بن نباته و مانند آن، كه اسامى مشترك ندارند در يك باب جداگانه ذكر شده‌اند.[۳]
در ابواب ديگر نيز گاه مانند باب ذال تنها يك راوى، با نام ذريح محاربى.[۴]ذكر شده و گاه راويان متعدد همانند ابواب همزه دسته‌بندى شده‌اند.
در انتهاى مباحث كتاب نيز، 41 شخصيت كه به كنيه شناخته مى‌شوند، گردآورى شده‌اند.[۵]
وضعيت كتاب
محقق كتاب از چهار نسخه خطى در تحقيق و تصحيح آن استفاده كرده و اختلاف نسخه‌ها را در پاورقى‌ها تذكر داده است. همچنين مطالب و اطلاعات مفيدى را درباره راويان از منابع مختلف برگزيده و در پاورقى ارائه كرده است. در انتهاى كتاب، مصادر تحقيق و نيز فهارس آيات، اشعار، اعلام، اماكن و كتب ذكر شده است.
پانويس
منابع مقاله
1. مقدمه و متن كتاب.
2. بهارزاده، پروين، «جستارى در اختيار معرفة الرجال»، پايگاه مجلات تخصصى نور، مجله: تحقيقات علوم قرآن و حديث، پاييز و زمستان 1383، شماره 2، ص79 تا 96.
3. قاسم‌پور، محسن، «معرفى كتاب رجال كشى به بهانه چاپ جديد»، پايگاه مجلات تخصصى نور، مجله: كتاب ماه دين، شماره 78 و 79، فروردين و ارديبهشت 83.