اصطلاحات الأصول و معظم أبحاثها

اصطلاحات الأصول و معظم أبحاثها، تأليف آيةاللّه شيخ على مشكينى، از بزرگان و فضلاى حوزه علميّه قم به زبان عربى مى‌باشد. اين کتاب، برای بيان معانى اصطلاحى الفاظى كه در علم اصول مورد استفاده قرار مى‌گيرد، نوشته شده است.

اصطلاحات الأصول و معظم أبحاثها
پدیدآوران	مشکینی اردبیلی، علی (نويسنده)
ناشر	نشر الهادی
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1374 ش
چاپ	6
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

استعمال زياد بعضى از الفاظ در معانى مخصوصى در علم اصول، موجب نقل معانى اين الفاظ از معانى اوليه آن، به معانى اصطلاحى شده است كه در نتيجه دانش‌پژوهان اين علم، در به دست آوردن مقصود و معناى اصطلاحى اين الفاظ، دچار مشكل و سردرگمى مى‌شوند. بنا بر اين، مؤلف، با تأليف اين کتاب، سعى در تسهيل فراگيرى علم اصول، برای دانش‌پژوهان نموده است.

کتاب، در سال 1388ق، مطابق با شهريور سال 1348ش، در انتشارات حكمت قم چاپ شده است.

ساختار

کتاب، مشتمل بر یک مقدمه و بيان 102 اصطلاح اصولى، در ذيل 28 حرف از حروف الفباى عربى، است.

گزارش محتوا

عناوين كلى مطالب کتاب، عبارتند از: مقدمه در بيان غرض تأليف و اخبار وارده در فضيلت علم و اهل آن؛ ابتلا و عدم ابتلا؛ اجتماع و امتناع؛ اجتهاد و تقليد؛ اجزا؛ اجماع؛ احوال لفظ و تعارض آنها؛ اراده؛ استحسان؛ استصحاب؛ استقرا؛ استقلالى و آلى؛ اصالة الاحتياط؛ اصالة البرائة؛ اصالة التخيير؛ اصالة الصحة در عمل غير؛ اصل؛ اصول؛ اطراد و عدم اطراد؛ اقل و اكثر؛ اماره؛ امتثال؛ امر؛ امر به شىء، خواهان نهى از ضد هست يا خير؟ امكان و وجوب و امتناع؛ انحلال؛ انشايى و اعتبارى و انتزاعى؛ انفتاح و انسداد؛ انقلاب نسبت و دوام آن؛ تبادر؛ تجرى؛ تخصص؛ تخطئه و تصويب؛ تخيير و اقسام آن؛ ترتب؛ تزاحم و مرجحات آن؛ تعادل و ترجيح؛ تعارض؛ حجت؛ حقيقت و مجاز؛ حكم؛ حكومت؛ حمل اولى ذاتى و حمل شايع صناعى؛ دلالت؛ دليل عقلى و نقلى؛ دور؛ سببيت و طريقيت؛ سنت و حديث و حديث قدسى؛ شبهه بدوى و شبهه مقرون با علم اجمالى؛ شبهه حكميه و موضوعيه؛ شبهه محصوره و غير محصوره؛ شك؛ شهرت؛ صحيح و اعم؛ ضد و نقيض؛ ظن؛ خالى نبودن واقعه از حكم؛ عدم صحت سلب و صحت آن و صحت حمل و عدم آن؛ عرض ذاتى و عرض غريب؛ عقل؛ عموم و عام؛ غلبه؛ فقه؛ قاعده تجاوز؛ قاعده تحسين و تقبيح عقلى؛ قاعده تداخل اسباب و مسببات؛ قاعده تسامح؛ قاعده تعيين عقلى يا اصالة التعيين؛ قاعده الجمع مهما امكن اولى من الطرح؛ قاعه طهارت؛ قاعده فراغ؛ قاعده قرعه؛ قاعده لا ضرر؛ قاعده مقتضى و مانع؛ قاعده ملازمه بين حكم عقل و شرع؛ قاعده ميسور؛ قاعده نفى حرج يا نفى عسر؛ قاعده يد؛ قاعده يقين؛ قطع؛ قياس؛ کتاب و قرآن و مصحف و فرقان؛ مجارى اصول؛ مجمل و مبين و ظاهر و مأول و محكم و متشابه و نص و صريح؛ مخصص؛ مرجح؛ مشتق؛ مطلق و مقيد؛ مفهوم و منطوق؛ مفهوم مردد و فرد مردد؛ مقدمه؛ موافقت و مخالفت؛ موضوع؛ ناقل و مقرر و حاظر و مبيح؛ نسخ؛ نهى؛ نهى از شىء، مقتضى فساد هست يا خير؛ واجب؛ واسطه در عروض و ثبوت و اثبات؛ وجوب؛ وحدت مطلوب و تعدد آن؛ ورود و وضع.

ويژگى‌هاى کتاب

از بارزترين خصوصيات کتاب، مطرح شدن مباحث اصولى به صورت بسيار خلاصه است. اين کتاب، خلاصه مباحث اصولى شيخ انصارى و آخوند خراسانى مى‌باشد. البته مؤلف گاهى به نظريات بزرگانى همچون صاحب معالم و صاحب فصول نيز اشاره كرده و در بعضى موارد به استدلال نيز مى‌پردازد، ولى همان‌طور كه در مقدمه ذكر شده، بناى وى بر اختصار بوده است.

اين کتاب، به طريق متداول کتاب‌هاى اصولى نوشته نشده، بلكه مباحث، بر اساس حروف الفبا تقسيم‌بندى شده است.

از ديگر ويژگى‌هاى کتاب، عبارت روان و ساده کتاب و نيز ارائه مثال در هر مبحث مى‌باشد كه نقش مهمى در روشن شدن مطلب دارد. هم‌چنين با توجه به اينكه اين کتاب برای مرحله سطح دروس حوزه نوشته شده، از آوردن مباحثى كه مربوط به درس خارج مى‌باشد خوددارى شده است.

وضعيت کتاب

فهرست مطالب کتاب، در پایان آن ذكر شده است.