أخبار سلاجقة الروم
أخبار سلاجقة الروم از آثار قرن هفتم هجرى به زبان عربى است كه مؤلف آن مجهول بوده و درباره تاريخ سلاجقه منطقه آناتولى، بخش‌هاى غربى خلافت اسلامى و سرزمين‌هاى متعلق به روم شرقى نوشته شده است.
| أخبار سلاجقة الروم «مختصر سلجوقنامه» من مؤلفات القرن السابع الهجري (تعریب) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مؤلف ناشناخته (قرن 7 ق) (نویسنده) جمال‌الدین، محمد سعید (تعريب) |
| ناشر | المرکز القومي للترجمة |
| مکان نشر | قاهره - مصر |
| سال نشر | 2007 م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 977-437-286-7 |
| موضوع | آسیای صغیر - تاریخ - سلجوقیان ترکیه - تاریخ - سلجوقیان، 429 - 590ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DS 155 /الف2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اين اثر يكى از منابع مهم در اخبار سلاجقه روم محسوب مى‌شود. كتاب در واقع ترجمه كتاب «مختصر سلجوقنامه» ابن بى‌بى مى‌باشد كه از فارسی به عربى ترجمه شده است.
ساختار
كتاب شامل دو مقدمه از محقق و مؤلف بوده و مطالب از بيان تاريخ سلطنت ملك ركن الدين و تاسيس حكومت سلجوقيان روم، آغاز و تا پایان حكومت ايشان و انقراضشان در اين مناطق، ادامه پيدا كرده است.
شيوه بيان مطالب به صورت سال‌شمار از اولين حاكم سلسله سلجوقيان شروع شده و تا پایان اين سلسله، همراه با بيان گزارشى سياسى و نظامى از تاريخ سلاطين سلجوقى و بعضى صفات، اخلاقيات و اخبار پراكنده ايشان ادامه پيدا كرده است.
گزارش محتوا
مقدمه محقق، به تعريف كتاب الاوامر العلائيه تألیف ابن بى‌بى اختصاص يافته كه نام ديگر آن اخبار سلاجقه روم مى‌باشد كه مؤلف آن را به امر اعطا ملك جوینى وزير معروف سلجوقيان نگاشته است. همچنين مقدمه به اينكه مؤلف كتاب مجهول بوده و دقيقا مشخص نيست چه شخصيتى مى‌باشد، نيز اشاره دارد.
در مقدمه مؤلف، مطالب مختصرى درباره كتاب نوشته شده است.
متن كتاب با گزارش حكومت سلطان قليج ارسلان و وليعهدى غياث‌الدين كيخسرو شروع مى‌شود. در اين زمان، سلاجقه توانستند بر بخش‌هايى از سرزمين روم شرقى دست پيدا كنند و وارد سرزمين‌هاى غربى خلافت اسلامى شوند. اين امر باعث شد كه تمامى برادران او و نوادگان طغرل به اين سرزمين تمايل پيدا كرده و در آن‌جا تجمع كنند.
چگونگى تسلط امير ركن الدين و برادران وى بر اين سرزمين، از جمله مباحث بعدى كتاب مى‌باشد؛ اينكه فتوحات سلجوقيان همچنان در ارمنستان و مناطق روم توسط سلاجقه ادامه پيدا كرد و ايشان به شام، استامبول، ارمنستان و... دست يافتند.
يكى از مباحث قابل توجه كتاب، ذكر ايام سلطنت ركن الدين سليمان شاه مى‌باشد. مؤلف در اين بخش، به ذكر ايام حكومت فرزند وى، قليج ارسلان و غياث‌الدين كيخسرو، فتح انطاكيه، كشته شدن وى در جنگ با روميان، سلطنت عزالدين كيكاوس و... اشاره دارد.
از ویژگى‌هاى مهم اين منبع دوره سلجوقى اين است كه در هنگام تحرير كتاب، مؤلف در بيان تاريخ هر يك از سلاجقه روم، به چگونگى فتوحات اين سلسله در سرزمين‌هاى روم شرقى نيز اشاره كرده است. بيان زد و خورد ميان سلاجقه و براندازى ايشان و حسدورزى‌هاى درونى اين حكومت نيز از ویژگى‌هاى كتاب مى‌باشد كه به آن‌ها اشاره شده است. مؤلف در پاره‌اى از موارد، به ذكر اخلاقيات سلاطين سلجوقى روم نيز اشاره كرده است.
يكى از مباحث مهم كتاب، بيان قيام مردم محلى بر ضد حكومت سلاجقه در اين مناطق مى‌باشد. مؤلف حتى به بعضى از ازدواج‌هاى سياسى سلاطين نيز اشاره كرده است.
در اين كتاب قطور، علاوه بر سرگذشت سلاجقه روم، مطالب مهمى از شيوه زندگى مردم اين مناطق در اين زمان، قيام‌ها، مذهب، مشاورين سلاطين، اخبار دولت سلجوقى در اين دوران، جنگ‌ها و شكست‌هاى ايشان، بعضى از اخلاق و سيرت سلاطين، شخصيت شيخ سهرودى و سفرش به اين سرزمين و... نيز صحبت به ميان آمده است.
وضعيت كتاب
تحقيق و تصحيح كتاب توسط محمد سعيد جمال‌الدين صورت گرفته است.
كتاب بدون پاورقى و ارجاعات توضيحى مى‌باشد. بخش فهارس الكتاب شامل: فهرست اسماء و اشخاص، اسماء اماكن، اسماء الشعوب و الطوائف و فهرست موضوعى، در انتهاى كتاب آمده است.
منابع مقاله
متن و مقدمه كتاب