التعارض (یزدی)

كتاب التعارض، به زبان عربى، درباره يكى از مباحث علم اصول است و به قلم آیت‌الله سيد‌‎محمد كاظم طباطبايى يزدى، متوفاى 1337ق، در پاسخ به درخواست برخى از برادران و جويندگان علم، به رشته تحرير در آمده و حاوى مشروح انديشه‌هاى اصولى وى، در اين مبحث مى‌باشد.

التعارض (یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم)
پدیدآوران	سنان، حلمی (مصحح) یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	کتاب التعارض
ناشر	مدين
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1426 ‌‎ق
چاپ	1
شابک	‎964-8901-05-8
موضوع	اصول فقه شیعه تعارض ادله فقه - مطالعات تطبیقی
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏166‎‏/‎‏6‎‏ ‎‏/‎‏ی‎‏4‎‏ت‎‏7

ساختار

كتاب، از يك مقدمه مفصل و سه مقام تشكيل شده است. مقدمه، شامل چهار امر، مقام اول كه در احكام تعارض است، داراى نه بحث و دو تنبيه و يك تذييل، مقام دوم كه در تعادل است، داراى سه تنبيه و ده امر و مقام سوم كه در تراجيح است، مشتمل بر پنج مقام و تنبيهات و امور متعدد است.

متن كتاب، با ارائه نظرات بزرگان علم اصول، همچون شيخ مرتضى انصارى در كتاب «فرائد الاصول»، سيد‌‎محمد مجاهد در «مفاتيح الاصول»، ميرزا محمدتقى شيرازى در «تقريرات» و فاضل دربندى در «اشارات الاصول» و نقد و بررسى آنها توسط مؤلف همراه است.

گزارش محتوا

مؤلف، كتاب را با مقدمه‌اى مفصل آغاز و در آن، به امورى چون اولى بودن باب تعارض برای عنوان مسئله، از باب تعادل و تراجيح، معناى تعارض و امورى كه از مصاديق تعارض پنداشته شده‌اند، متعلق تعارض و امكان عقلى تعارض بين دو دليل پرداخته است.

مقام اول، در باب احكام تعارض است و در ذيل آن، به مباحث متعدد مرتبط با مسئله جمع در تعارض اشاره نموده است.

مقام دوم، درباره تعادل و مباحث مربوط به آن است.

در مقام سوم كه مربوط به تراجيح است، وجوب و عدم وجوب ترجيح، اخبار دال بر ترجيحات و مرجحات منصوصه، تعدى و عدم تعدى از مرجحات منصوصه، اقسام مرجحات و ذكر احكام آنها و تعارض برخى از مرجحات با برخى ديگر، مطرح شده است.

مؤلف، در سراسر كتاب، با تقسيم‌بندى مباحث و نيز افزودن تذييل، تنبيه و امور به زواياى گوناگون و ابعاد مختلف بحث روى آورده است.

وى، از اخبار و روايات، به‌ويژه در باب ترجيح و مرجح استفاده نموده و در عين حال اشكالات آنها را نيز عنوان كرده است. در باب تعادل، به مبحث تخيير و جايگاه آن در مقام عمل و تعارض دو خبر پرداخته است.