أسباب النزول القرآني (محسن حيدر)
اسباب النزول القرآنى، تاريخ و حقايق تألیف حسن محسن حیدر به بررسى حقايقى تاريخى در باب «اسباب نزول»آيات قرآنى مى‌پردازد.نویسنده موضوع اسباب نزول را در مكتب شيعه مورد بررسى قرار داده و راز غيبت عالمان اين مكتب از اين حوزه را يادآور مى‌شود.
| أسباب النزول القرآني | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | محسن حیدر، حسن (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | تاریخ و حقائق |
| ناشر | المرکز العالمي للدراسات الاسلامیة |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1385 ش یا 1427 ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-8961-47-6 |
| موضوع | قرآن - تاریخ - احادیث
قرآن - تحقیق - احادیث قرآن - شان نزول - احادیث |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 70/2 /م3الف5 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
به اعتقاد نویسنده اختصاص بابى مستقل به اسباب نزول زاييدۀ جامعۀ سنّى است اما در مكتب شيعى هيچگاه اسباب نزول بصورت مستقل و جدا از ساير روايات تفسيرى مورد بحث واقع نشده است.نویسنده بر اين باور است كه پيامبر اكرم صلى‌اللّه‌عليه‌وآله‌و‌سلم و ائمه اهل البيت عليهم‌السلام اهتمام ویژه‌اى به بيان اسباب نزول آيات قرآنى داشتند.ازاين‌رو پندار كسانى را كه معتقدند ايشان نسبت به موضوع مذكور توجهى نداشته‌اند مردود مى‌داند.
نویسنده يادآور مى‌شود كه بذر اوليه بحث از اسباب نزول را خود پيامبر افشاند و حضرت بر آگاهى مسلمانان از اسباب نزول اهتمام ویژه‌اى مبذول مى‌داشت.البته اين بدان معنا نيست كه ايشان به صورت كامل بدين موضوع پرداخته و يا بابى مستقل را بدان اختصاص داده‌اند بلكه به اشاراتى كه باب موضوع را باز نگاه دارد اكتفا نموده تا آيندگان به تكميل آن بپردازند.
در بخشى از کتاب نویسنده از نقش ویژه علی عليه‌السلام در بيان اسباب نزول پرده برداشته و احتجاجات متعدد ايشان را با اسباب نزول يادآور شده و از اهتمام ویژه ايشان به اين موضوع سخن مى‌گوید.
در ادامه به دورۀ استقلال علم اسباب نزول از ساير روايات تفسيرى اشاره شده و از طبرى به عنوان نخستين مفسرى كه بدين امر مبادرت ورزيد نام برده مى‌شود. نویسنده در مورد مكتب شيعى يادآور مى‌شود كه علم اسباب نزول در زمان خود ائمه اهل البيت عليهم‌السلام تدوین يافته و وجود منابعى شيعى كه به صورت مستقل بدين موضوع پرداخته باشند را منكر مى‌شود.
در نهايت ديدگاههاى جديد عالمان معاصر اهل سنت و شيعه را در مورد اسباب نزول يادآور شده و گستره و دامنه علم اسباب نزول را مورد بررسى و تحقيق قرار مى‌دهد.
ساختار
کتاب حاضر داراى يك مقدمه و شش بخش ذيل مى‌باشد:
1-(البذور الاولى)، به موضوع: «النبى(ص) و اسباب النزول» در دو قسمت:حركة النبى(ص) و اهتمام الصحابة في عصر الرسول(ص)، اختصاص يافته است.
2-(بين التفكّر و بوادر التأسيس) ع ناوینى چون:وفاة الرسول(ص) و انقطاع الوحى، دور الامام على(ع) في اسباب النزول، الوقوف بوجه التفكر لاسباب النزول، الاحتجاج بأسباب النزول، دور الامام على(ع) في رواية الأسباب و غيره را مورد بحث قرار مى‌دهد.
3-(شيوع الأسباب) به موضوعاتى چون:وفاة الشاهدين على الوحى، الأسباب و الوضع، حول دور التابعين و غيره اختصاص يافته است.
4-(استقلال علم أسباب النزول) داراى عناوینى چون:نحو استقلال اسباب النزول، أول الغيث، نقطة التحول، المدرسة الشيعية، ماذا في تفاسير الشيعة، المصادر الشيعته في اسباب النزول و غيره مى‌باشد.
5-(الدراسات الحديثة) به سه عنوان:الدراسات العامة، الدراسات المثيرة للجدل و الدراسات الشيعية اختصاص يافته و اسباب نزول از سه زاویه فوق مورد بررسى قرار گرفته است.
6-(تحقيق دائرة أسباب النزول).
در پایان هم منابع و مآخذ کتاب معرفى شده است.
نسخه شناسى
کتاب حاضر به قلم آقاى حسن محسن حيدر و به زبان عربى نگارش يافته و در قطع رقعى با جلد شوميز در 120 صفحه برای بار نخست در سال 1427ق/ 1385ش از سوى «انتشارات مركز جهانى علوم اسلامى» يا «المركز العالمى للدراسات الاسلامية» قم منتشر شده است.
منبع
متن کتاب