رساله جوديه
| نام کتاب | رساله جودیه |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | نجمآبادی، محمود (مصحح)
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BBR 365 /ج902 ف2 |
| موضوع | پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| ناشر | دانشگاه بوعلی سينا |
| مکان نشر | همدان - ایران |
| سال نشر | 1383 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE1722AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«رساله جوديه»، از جمله رسائل منسوب به شيخ الرئيس است كه آن را به زبان فارسى، خطاب به سلطان محمود غزنوى، در موضوع علم طب نوشته است. در انتساب اين رساله به ابن سينا، از جهات گوناگون ترديد وجود دارد كه از آن جمله‌اند: ادبيات رساله كه گفته شده شباهت زيادى به نوشته‌هاى قرن هفتم و هشتم دارد تا ادبيات زمان ابن سينا، غير متقن بودن محتواى قسمت‌هايى از رساله و مهم‌تر از همه نيامدن اين رساله در ليست اسامى تأليفات بو على در اكثر منابع مهم، مانند طبقات الاطباء يا تاريخ الحكماء و...
آنچه بر ترديد فوق مى‌افزايد اين است كه اساسا چرا ابن سينا، با وجود آنكه سلطان محمود، دشمن وى بوده است، اين رساله را به او نوشته و در واقع نوعى احترام و تقدير از او به عمل آورده است؟ به هر حال اين رساله در رديف رساله‌هاى طبى اسلامى و سنتى قرار دارد و توجه به محتواى آن داراى نتايج مفيدى خواهد بود.
ساختار
رساله حاضر، در هشت باب با موضوعات علاج چشم، علاج درد دندان، بيان درد معده، دفع كرم و...، دفع تب، بيان قوه باه، دفع استسقاء و دفع درد پشت، تنظيم شده است.
گزارش محتوا
مؤلف، قبل از توضيح بيمارى‌ها در ضمن ابواب هشت‌گانه، مقدمه‌اى را مطرح ساخته و در آن آفات و آثار سوء پرخورى، پرخوابى و كثرت مقاربت را يادآور گرديده است و از خوردن غذاهاى سرد، شور و ترشى‌ها برحذر داشته است.
درباب اول، موضوع بحث، علاج چشم است كه طرق مختلف چشم درد، كم سويى و شب كورى آن را بيان نموده است. در باب دوم علاج دندان مطرح است و در ذيلش مقابله با دندان درد و همين‌طور جلوگيرى از خون‌ريزى دندان و لثه با داروها و گياهان مختلف بيان شده است.
درد معده و برطرف نمودن امراض و آفت‌هاى دستگاه گوارش، موضوع باب سوم است كه راه‌هاى مختلف فائق آمدن بر اين ناراحتى‌ها برشمرده شده است. بو على در باب چهارم به روش‌هاى دفع كرم، كدودانه و دانه كودكان پرداخته است. باب پنجم در دفع تب است كه در ذيلش دفع خارش اندام، گشايش صدا، معالجه مارگزيده، دفع كك گزيده، دفع موش، دفع مو ريختگى، دفع بيرون آمدن مقعد، دفع بواسير، دفع آماس يا همان ورم و دفع درد خايه آمده است.
در باب ششم، مؤلف، به راه‌هاى تقويت قوه باه پرداخته است كه مدّ نظر اكثر اطبا و دانشمندان از جمله محمد بن زكرياى رازى بوده است كه كتاب مستقلى در اين زمينه تأليف كرده است. باب هفتم در دفع استسقاء مى‌باشد كه در ذيلش گشودن حيض و خون آمدن از زنان به علت حسد و چشم زخم و... مطرح است. باب هشتم در باره دفع درد پشت است كه روش دفع مگس نيز در ذيل اين باب آخرين آمده است.