زرقانی، محمد عبدالعظیم

محمد عبدالعظيم الزرقاني استاد علوم قرآن وعلوم حدیث در دانشکده اصول دین دانشگاه الازهر، مفسر

نام	زرقانی، محمد عبدالعظیم
نام‎های دیگر	م‍ح‍م‍د ع‍ب‍دال‍ع‍ظی‍م‌ ال‍زرق‍ان‍ی ع‍ب‍دال‍ع‍ظی‍م‌ ال‍زرق‍ان‍ی‌، م‍ح‍م‍د
نام پدر	عبدالعظیم
متولد	قرن 14
محل تولد	الجعفرية، در استان غربى مصر
رحلت	1367ق یا 1948م
اساتید
برخی آثار	مناهل العرفان فی علوم القرآن
کد مؤلف	AUTHORCODE2023AUTHORCODE

ولادت

از اهالى الجعفرية، در استان غربى مصر و منتسب به زرقان(به ضم زاء) است.زرقان يكى از شهرهاى تابع استان المنوفيۀ مصر است.به احتمال قوى وى در آغاز قرن چهاردهم هجرى متولد شده است.

تحصیلات

زرقانى در سال 1911‌م تحصيل خود را در معهد الاحمدى آغاز كرد.و در سال 1925‌م از دانشكدۀ اصول‌الدين فارغ‌التحصيل و در سال 1925‌م موفق به كسب درجۀ عالميه مى‌شد و از سال بعد تدريس در معهد الزقازيق را آغاز مى‌كند.سپس به معهد طنطا منتقل شده و پس ازآن تدريس در معهد قاهره را شروع مى‌كند و پس از آن در سال 1939‌م به تدريس علوم القرآن و حديث در رشتۀ دعوت و ارشاد دانشكدۀ اصول‌الدين مى‌پردازد.

خيرالدين زركلى به معرفى كوتاهى از وى، به شرح زير بسنده كرده است: «محمد عبدالعظيم زرقانى (م 1372 ق) از عالمان الازهر مصر.وى از دانشكدۀ اصول‌الدين، دانشگاه الازهر فارغ التحصيل شد و به عنوان مدرس علوم قرآن و حديث در همان دانشكده به تدريس پرداخت.آثار او عبارتند از: «مناهل العرفان فى علوم القرآن» و كتابى به نام «بحث دربارۀ تبليغ و ارشاد»^[۱]

زرقانى يكى از عالمان دورۀ بيدارى اسلامى مصر است.اين عالمان هريك با آثار و تأليفات خود، رشتۀ علوم القرآن را در قرن چهاردهم بارور ساختند.

مرورى بر كتاب مناهل، اطلاعات بيش‌ترى از وى به دست مى‌دهد.زرقانى از نسل همان عالمانى است كه برشمرديم و با آنان حشر و نشر داشته است.

او در كتاب مناهل به دوستى خود با شيخ عبدالله درّاز كه از عالمان برجستۀ مصرى است تصريح دارد^[۲]علاوه بر دو اثرى كه زركلى از وى ثبت كرده، آثار ديگرى نيز به رشتۀ تحرير در آورده است.از جمله كتاب «المنهل الحديث فى علوم الحديث»^[۳]با توجه به تشابه نام اين كتاب با نام كتاب مناهل، به نظر مى‌رسد زرقانى براى تدوين كتابى همانند مناهل، در زمينۀ علوم الحديث نيز طبع خود را آزموده است.

هم چنين وى در كتاب مناهل به مقالات و بحث‌هايى از خود كه در مجلۀ «الهداية الاسلامية» منتشر شده، اشاره دارد^[۴]

وفات

وى در سال 1367ق وفات يافت.

آثار

از تأليفات زرقانى علاوه بر مناهل العرفان في علوم القرآن، به كتاب ديگرى به نام «بحث» اشاره مى‌كنند كه احتمالا متن درس تبليغ و ارشاد او در دانشكدۀ اصول‌الدين بوده است.

همچنان که بیان شد، خود زرقانى در «مناهل العرفان» از كتاب ديگرى از خويش به نام «المنهل الحديث في علوم الحديث» یاد مى‌كند.

ظاهرا اين كتاب همچون دو كتاب ديگر متن درس علم الحديث وى در دانشكدۀ اصول‌الدين بوده است.