الحديقة الهلالية
الحديقة الهلالية شرح دعاء الهلال من الصحيفة السجادية، اثر محمد بن الحسين عاملى معروف به شيخ بهائى، شرح دعاى هلال از صحيفه سجاديه مى‌باشد.
| الحدیقة الهلالیة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | موسوی خراسانی، علی (محقق) شیخ بهایی، محمد بن حسین (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | صحیفه سجادیه. برگزیده. شرح شرح دعاء الهلال من الصحیفة السجادیة |
| ناشر | موسسة آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1411 ق یا 1990 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | دعاها
دعای هلال - نقد و تفسیر علی بن حسین(ع)، امام چهارم، 38 - 94ق. صحیفه سجادیه - نقد و تفسیر |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 267/1 /ع8 ص30235 1387 |
كتاب به زبان عربى و در اوايل قرن يازده هجرى نوشته شده و توسط سيد على موسوى خراسانى تحقيق شده است.
صحيفه سجاديه كه يكى از بزرگ‌ترين، محكم‌ترين، مهم‌ترين و ژرف‌ترين منابع فرهنگ اسلامى است، در طول چندين قرن، همانند خورشيدى فروزان، برانديشه‌ها تابيده و قلم‌ها و شخصيت‌هاى بسيارى را متوجه خود ساخته است. صحيفه را عالمان بسيارى شرح كرده‌اند و متفكران بزرگى بر آن تعليقه نگاشته‌اند. از جمله شرح‌هاى بسيار گران‌قدر آن، شرحى است با عنوان «حدائق الصالحين»، از شيخ بهائى. مرحوم شيخ اين عنوان را، عنوان عام مجموعه شرح خود گرفته و هر دعائى را نيز با عنوانى ويژه، مانند «الحديقة الأخلاقية»، «الحديقة الصومية»، «الحديقة التحميدية» و... شرح كرده است. از اين اثر، تنها «الحديقة الهلالية» (اثر حاضر) در شرح دعاى رؤيت هلال (دعاى چهل و سوم صحيفه سجاديه) در دست است.
ساختار
كتاب با مقدمه مفصلى از محقق آغاز و مطالب در عناوين متعدد و فراوانى، ارائه گرديده است.
گزارش محتوا
در مقدمه محقق، از شرح حال استادان و شاگردان مؤلف و نيز اهميت كتاب و چگونگى تحقيق و تصحيح آن، سخن گفته شده است.
محقق، كتاب را بر اساس خط مرحوم شيخ بهائى تصحيح و تحقيق كرده و در سامان بخشيدن به آن، رنج گرانى را متحمل شده است.
تحقيق كتاب، ارزشمند و ستودنى است و پانوشت‌هاى مفصل كارآمد محقق، برارزش اثر افزوده است.
اين كتاب، آكنده است از بحث‌هاى ادبى، هيوى، كلامى و...
مؤلف ابتدا از معناى لغوى هلال بحث كرده است و آن‌گاه از استجابت دعا به هنگام رؤيت آن و سپس وارد بحث از متن دعا شده و به بررسى دقيق بخش‌هاى مختلف آن پرداخته است.
اين اثر، شامل تحقيقات و فوائد نجومى ارزنده‌اى است كه ساير شارحان صحيفه از جمله سيد على‌خان مدنى، در شرح خود موسوم به «رياض السالكين» از آن بسيار استفاده كرده‌اند. همچنين فوايد و نكات ادبى، عرفانى، فقهى و حديثى بسيارى در اين اثر موجز، به چشم مى‌خورد.
آثار شيخ بهائى به گزيده‌گويى، ژرفايى، جزالت در تعبير و استوارى در مطلب شهره‌اند و اين كتاب نيز، نمونه والاى اين آثار است.
وضعيت كتاب
محقق در پانوشت‌ها قسمت‌هايى از متن را كه نيازمند به توضيح بوده، توضيح داده، اعلام متن را شرح كرده، منابع آيات، روايات و اقوال را استخراج نموده و به مصادر بسيارى ارجاع داده است.
در پایان كتاب نيز، فهرست‌هاى كارآمد و سودمندى آورده است كه عبارتند از: فهرست مطالب؛ آيات؛ حديث قدسى؛ ساير احاديث؛ ادعيه؛ اشعار؛ مفردات لغويه؛ تعليقات در هوامش؛ اعلام و ترجمه‌هاى مذكور در متن، به‌همراه مصادر مورد استفاده مؤلف و محقق.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.