ابن هذیل، علی بن عبدالرحمن
اِبْنُ هُذَيْل، على بن عبدالرحمن بن هذيل فزارى اندلسى، اديب و نویسند سده 8 ق14/م است. آن‌چه درباره او مى‌دانيم، از دوران حكومت محمد پنجم، ابن يوسف بن اسماعيل نصرى، معروف به الغنى بالله (755-760 و 763-793ق) آغاز مى‌شود و البته اگر کتاب‌هاى وى به دست ما نمى‌رسيد، شايد اين اندك اطلاع را نيز از او نمى‌داشتيم، چنان‌كه حتى ابن خطيب كه خود در دربار محمد پنجم بوده است، در تأليف مشهور خود، «الاحاطه» نامى از او نبرده است و اين مسأله شايد بتواند نشانى از خردسالى وى در آن زمان باشد. محمد پنجم همانند ديگر سلاطين بنى نصر درگيرى‌هايى با شاهان عيسوى قشتاله داشته است. از اين روى وى براى شورانيدن مردم بر دشمن از تأليف کتابى كه روح جنگاورى را در ايشان برانگيزد، استقبال مى‌كرده و ابن هذل با نوشتن «تحفه الانفس»، نقش خود را در اين زمينه به خوبى ايفا كرده است. وى کتاب ديگرى نيز براى محمد پنجم، با عنوان «مقالات الادباء» نوشته است. بعدها محمد هفتم، معروف به مستعين از او خواست تا کتاب ديگرى دربار جنگاورى بنویسد، اما اين بار وى تنها به تلخيص اثر پيشين خود، «تحفه»، پرداخت و آن را «حليه الفرسان» ناميد. از اين زمان به بعد هيچ‌گونه اطلاعى از او در دست نداريم.
| نام | ابن هذیل، علی بن عبدالرحمن |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ابن هذیل الاندلسی، ابوالحسن علی بن عبدالرحمن |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مؤلف | AUTHORCODE5163AUTHORCODE |
وى در مقام يك اديب، با آثار شرق اسلامى و همچنين حكمت يونان آشنا بوده و در جاى جاى كتب خود، براى تأييد گفته‌هاى خویش، به سخنان بزرگان استشهاد كرده است. در اين ميان مى‌توان از افرادى چون متنبى، عنتره، بحترى، ابن نُباته و نيز بقراط، افلاطون و ارسطو نام برد. استفاده او از کتاب‌هاى قدما كه عناوین برخى از آن‌ها را خود در آغاز تحفه ياد كرده است و همچنين آثارى همچون «كامل مبرد» و «عيون المعارف» مسعودى، كه در جاهايى از کتاب‌هايش، از آن‌ها بهره برده است، چيره‌دستى او را در علم و ادب نشان مى‌دهد.
وى همچنين در حديث، دستى قوى داشته و در کتاب «عين الادب»، به ویژه در بخش نخست آن، علاوه بر شعر و حكمت، توانايى‌اش در حديث نيز آشكار است. با در نظر گرفتن تمامى اوصافى كه گذشت و با مدد گرفتن از متن کتاب‌هايش همچون «تحفه» و «عين الادب»، زبردستى او را مى‌توان در جمع‌آورى، كنار هم قراردادن، اتفاد بجا و به عبارتى، فراهم‌آورى نكات و ظرايف ادب و علوم ديگر چون حديث دانست.
آثار
الف - چاپى:
1. تحفه الانفس و شعار سكّان الاندلس.
2. حليه الفرسان و شعار الشجعان.
3. تذكرة من اتّقى.
4. عين الادب و السياسة وزين الحسب والرياسة.
ب - خطى:
مقالات الادباء و مناظرات النجباء.